ΦΥΣΙΟΓΝΩΜΙΑ

ΣΥΝΤΟΜΗ ΑΝΑΣΚΟΠΗΣΗ ΤΗΣ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΗΣ ΤΑΥΤΟΤΗΤΑΣ

ΚΑΙ ΤΟΥ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ ΤΟΥ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΓΕΩΠΟΝΙΑΣ ΙΧΘΥΟΛΟΓΙΑΣ

ΚΑΙ ΥΔΑΤΙΝΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΤΟΥ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ

Το Τμήμα  Γεωπονίας Ιχθυολογίας  και  Υδάτινου Περιβάλλοντος (τΓΙΥΠ) (Π.Δ. 109/2006), λειτουργεί με σκοπό να προάγει τη γνώση και να καταρτίσει νέους επιστήμονες ικανούς να ακολουθήσουν μια επιστημονική και επαγγελματική σταδιοδρομία στο γνωστικό αντικείμενο της υδρόβιας παραγωγής και της διαχείρισης του υδάτινου περιβάλλοντος.

Σήμερα το τΓΙΥΠ αποτελεί το μοναδικό πενταετούς φοίτησης Τμήμα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης που απονέμει Πτυχίο - Ενιαίο και Αδιάσπαστο Τίτλο Σπουδών Μεταπτυχιακού Επιπέδου (Integrated Master) (ΦΕΚ 496/20-02-2019/τ. Β') επιπέδου 7 του Εθνικού και Ευρωπαϊκού Πλαισίου Προσόντων στην Επιστήμη της Ιχθυολογίας με αναγνωρισμένα επαγγελματικά δικαιώματα.

Οι πτυχιούχοι Ιχθυολόγοι του Τμήματος έχουν τα προσόντα και τις δυνατότητες να  απασχοληθούν  σε Δημόσιους  Οργανισμούς,  στον  Ιδιωτικό Τομέα και σε Διεθνείς Οργανισμούς, όπως συγκεκριμένα ορίζεται από:

1. τον Ν. 5039/2023 (ΦΕΚ Α' 83/03-04-2023), άρθρ. 131
2. το Π.Δ. 344/2000 (Φ.Ε.Κ. 297/29-12-2000/τ. Α΄), κεφ. στ', άρθρ. 16, 17
3. το Π.Δ. 50/2001 (Φ.Ε.Κ. 39/05-03-2001/τ. Α’), άρθρ. 7, περ. γ’
4. το Π.Δ. 347/2003 (Φ.Ε.Κ. 315/31-12-2003/τ. Α΄), παρ. 4
5. τον Ν. 4262/2014 (Φ.Ε.Κ. 114/10-05-2014/τ. Α΄), άρθρ. 41, παρ. 4, περ. 5
6. τον Ν. 4440/2016 (Φ.Ε.Κ. 224/02-12-2016/τ. Α΄), άρθρ. 36

Πιο συγκεκριμένα, τα αντικείμενα αυτά αφορούν επαγγελματικά τους τομείς:

• Διαχείρισης υδάτινου περιβάλλοντος, όπου οι απόφοιτοι εργάζονται σε αντικείμενα σχετικά με την προστασία του θαλάσσιου περιβάλλοντος, τη διαχείριση χερσαίων υδάτων και την αποτίμηση του υδρόβιου φυσικού πλούτου και σε θέσεις που ευαισθητοποιούν το κοινό για την αναγκαιότητα της προστασίας του θαλάσσιου περιβάλλοντος και των φυσικών πόρων, γενικότερα. 
• Αλιείας, όπου οι απόφοιτοι στελεχώνουν θέσεις στις περιφερειακές διευθύνσεις και ασχολούνται με τη βιώσιμη διαχείριση των αλιευτικών αποθεμάτων των ελληνικών θαλασσών και τη διασφάλιση υψηλής διατροφικής αξίας και ποιότητας αλιευμάτων (συλλεκτικής αλιείας) στην αγορά της χώρας μας και όχι μόνο. Απόφοιτοί μας εργάζονται σε θέσεις χάραξης πολιτικής στο πλαίσιο τήρησης των υποχρεώσεων της Κοινής Αλιευτικής Πολιτικής και εφαρμογής της Ολοκληρωμένης Θαλάσσιας Πολιτικής για την προστασία των αλιευτικών αποθεμάτων και τον υπολογισμό των επιπέδων συγκομιδής που μεγιστοποιούν την οικονομική θέση των αλιέων.   
• Υδατοκαλλιέργειας, ενός αναπτυγμένου με συνεχή άνοδο και συγκριτικά πλεονεκτήματα τομέα της Εθνικής Οικονομίας με πολύ μεγάλο ποσοστό εξαγωγών. Το 2019 η παραγωγή τσιπούρας και λαβρακιού ανήλθε σε 120.500 τόνους αξίας 545,6 εκατομμυρίων ευρώ. Οι εξαγωγές αυξήθηκαν κατά 4% σε σχέση με το προηγούμενο έτος και ανήλθαν στους 88.651 τόνους, αξίας 420 εκατομμυρίων ευρώ. Σύμφωνα με έρευνα για την επαγγελματική αποκατάσταση των αποφοίτων του τΓΙΥΠ, το 37% των αποφοίτων εργάζονται στον κλάδο των υδατοκαλλιεργειών. Η μεγάλη παραγωγική δραστηριότητα στον ελλαδικό χώρο έχει μετατρέψει τους ιχθύες υδατοκαλλιέργειας σε μεγάλη πηγή εσόδων για την ελληνική οικονομία, γεγονός που οδηγεί συνεχώς στην αναζήτηση και απασχόληση όλο και περισσότερων ιχθυολόγων στον κλάδο (νέες θέσεις εργασίας)
• Τεχνολογίας αλιευτικών προϊόντων και τροφίμων, όπου οι απόφοιτοι στελεχώνουν τις μονάδες συσκευασίας, διακίνησης και μεταποίησης των αλιευμάτων, είτε προέρχονται από την Υδατοκαλλιέργεια είτε από τη συλλεκτική Αλιεία, με σκοπό την παροχή ποιοτικών και ασφαλών αλιευτικών προϊόντων υψηλής προστιθέμενης αξίας, ενώ αρκετοί απασχολούνται και στον κλάδο των τροφίμων γενικότερα, καθώς δίδονται από το Τμήμα γνώσεις χημείας, μικροβιολογίας, επεξεργασίας, ποιότητας, ασφάλειας και αυθεντικότητας τροφίμων. 

Σχετικά με τις προπτυχιακές σπουδές, αυτές διαρκούν πέντε (5) έτη και το παρεχόμενο πρόγραμμα σπουδών αποτελεί ένα δυναμικό πρόγραμμα που συνεχώς προσαρμόζεται στις σύγχρονες απαιτήσεις των αντικειμένων που διακονούνται στο Τμήμα. Οι σπουδές στο Τμήμα διαρθρώνονται με τρόπο ώστε να παρέχονται στους φοιτητές όλο και πιο εξειδικευμένες γνώσεις στα αντικείμενα του Τμήματος. Το Τμήμα έχει αξιολογηθεί με επιτυχία από εξωτερικούς αξιολογητές της ΑΔΙΠ και το πρόγραμμα σπουδών του έχει πιστοποιηθεί.

Στο Τμήμα λειτουργούν 6 Προγράμματα Μεταπτυχιακών Σπουδών. Τα 4 από τα λειτουργούντα ΠΜΣ είναι διατμηματικά, το δε ένα (1) εξ αυτών είναι αγγλόφωνο και είναι τα εξής:

• Αειφορική Διαχείριση Υδατικών Πόρων
• Μεσογειακή Υδατοκαλλιέργεια
• Εκπαίδευση για την Αειφορία και το Περιβάλλον (διατμηματικό),
• Host-Microbe Interactions (διατμηματικό, αγγλόφωνο)
• Τεχνολογία, Ποιότητα και Ασφάλεια Τροφίμων Ζωικής Προέλευσης (διατμηματικό)
• Σύγχρονες Τεχνολογίες Διαχείρισης Περιβαλλοντικών Κινδύνων (διατμηματικό).

Σήμερα στο Τμήμα υπηρετούν είκοσι ένα (21) μέλη Δ.Ε.Π., έξι (6) μέλη Ε.ΔΙ.Π., τέσσερα (4) μέλη Ε.Τ.Ε.Π. και τρεις (3) διοικητικοί υπάλληλοι.

Η ερευνητική και συγγραφική, δραστηριότητα των διδασκόντων του Τμήματος είναι πολύ σημαντική, καθώς ο συνολικός αριθμός δημοσιεύσεων στα 20 έτη λειτουργίας του ξεπερνούν τις 1.500, συγκεντρώνοντας 15.740 ετεροαναφορές. Ο συνολικός αριθμός δημοσιεύσεων είναι 1531 (πρόσβαση 13/09/2022 Scholar) και ο συνολικός αριθμός αναφορών είναι 28.208, με συνολικό συντελεστή απήχησης 327 (h-index 13/03/2022 Scholar). Για το έτος 2021 ο μέσος αριθμός δημοσιεύσεων ανά μέλος Δ.Ε.Π. είναι 3,73 (πηγή Scholar 2021) με συνολικό αριθμό αναφορών 3.253 (Citations Scholar 2021). Στη βάση Scopus Elsevier ο συνολικός αριθμός δημοσιεύσεων είναι 1.002 (πρόσβαση 13/03/2022 Scopus) και ο συνολικός αριθμός αναφορών είναι 22.650 με συνολικό συντελεστή απήχησης 282 (h-index 13/03/2022 Scopus). Ο μέσος αριθμός δημοσιεύσεων ανά μέλος Δ.Ε.Π. είναι 3,09 (Scopus 2021) με συνολικό αριθμό αναφορών 2.628 (Citations Scopus 2021). Σύμφωνα με τα στοιχεία του Ειδικού Λογαριασμού Κονδυλίων Έρευνας (ΕΛΚΕ) του Π.Θ., ο συνολικός προϋπολογισμός των προγραμμάτων του Τμήματος ανέρχεται σε 12,8 εκατομμύρια ευρώ. Το σύνολο των ενεργών προγραμμάτων είναι 63 με προϋπολογισμό 4.619.237,99 € (13/03/2022 ΕΛΚΕ ΠΘ), ενώ το σύνολο των ερευνητικών προγραμμάτων είναι 38 με προϋπολογισμό 2.820.427,82 € (13/03/2022 ΕΛΚΕ ΠΘ), ποσό που αντιστοιχεί σε 128.202,23 € ανά μέλος ΔΕΠ.

Οι απόφοιτοι του τΓΙΥΠ ανέρχονται σε 522 προπτυχιακούς και 262 μεταπτυχιακούς φοιτητές και έχουν απονεμηθεί 25 διδακτορικοί τίτλοι. Επίσης, σήμερα στο Τμήμα φοιτούν 748 προπτυχιακοί και 218 μεταπτυχιακοί φοιτητές, ενώ εκπονούν τις διδακτορικές τους σπουδές 30 υποψήφιοι διδάκτορες. To 84% των αποφοίτων εργάζεται στην Ελλάδα, κατά κύριο λόγο στην ανταγωνιστική αγορά του Ιδιωτικού Τομέα (86%) και από αυτούς περισσότεροι από τους μισούς απασχολούνται στον τομέα των Υδατοκαλλιεργειών.

Το τΓΙΥΠ καθιέρωσε - στην αρχή μόνο του και πλέον σε συνεργασία με άλλα ακαδημαϊκά τμήματα και ερευνητικά κέντρα της χώρας- την πραγματοποίηση του International Congress on Applied Ichthyology, Oceanography and Aquatic Environment, το οποίο λαμβάνει χώρα κάθε δύο έτη και το οποίο πλέον αποτελεί ένα σταθερό επιστημονικό ραντεβού των επιστημόνων του χώρου.

Είναι φανερό ότι το τΓΙΥΠ στα 20 έτη της λειτουργίας του παρέχει υψηλής ποιότητας υπηρεσίες τριτοβάθμιας εκπαίδευσης σε μια χώρα που:

• Η αειφορική διαχείριση και προστασία των θαλάσσιων αποθεμάτων, του θαλάσσιου περιβάλλοντος και των εσωτερικών υδάτων αποτελεί κυρίαρχο θέμα παγκοσμίως,
• Η διατήρηση της αλιευτικής δραστηριότητας συμβάλλει στην κοινωνική συνοχή, στη δημιουργία θέσεων εργασίας σε παράκτιες και νησιωτικές περιοχές και στη διατήρηση πληθυσμού σε περιοχές γεωπολιτικής σημασίας,
• Ο κλάδος των Υδατοκαλλιεργειών αποτελεί έναν από τους σημαντικότερους κλάδους για την εθνική οικονομία με εξαγωγές που για πολλά έτη καταλαμβάνουν την πρώτη θέση στις εξαγωγές αγροτικών προϊόντων,
• Η ανάγκη και εξασφάλιση ζωικών πρωτεϊνών υψηλής βιολογικής αξίας αυξάνεται συνεχώς, σύμφωνα με τις μελέτες του FAO, και
• Είναι επιτακτική η ανάγκη για ανάπτυξη νέων ή βελτιωμένων προϊόντων, διαδικασιών, τεχνολογιών και συστημάτων διαχείρισης και οργάνωσης σε όλα τα επίπεδα της αλυσίδας εφοδιασμού, με στόχο να αυξηθεί η ποιότητα, ασφάλεια και προστιθέμενη αξία των προϊόντων αυτών και να μειωθεί το κόστος παραγωγής στον κλάδο των Υδατοκαλλιεργειών.

Συνοψίζοντας, θεωρούμε ότι τα ισχυρά στοιχεία του τΓΙΥΠ είναι τα εξής:

• Μοναδικό τμήμα Ιχθυολογίας πενταετούς φοίτησης στην Ελληνική Πανεπιστημιακή Εκπαίδευση.
• Εργαστήρια που αντιπροσωπεύουν τα αντικείμενα και τη φυσιογνωμία του Τμήματος.
• Σύγχρονο και ευέλικτο Πρόγραμμα Σπουδών.
• Ικανοποιητικό επίπεδο προπτυχιακών φοιτητών.
• Επιτυχώς αξιολογημένο και πιστοποιημένο ΠΣ.
• Ικανοποιητικός αριθμός ερευνητικών προγραμμάτων που εκπονούνται από τα μέλη ΔΕΠ.
• Σχετικά μικρή ηλικία των υψηλού επιπέδου και γενικής αναγνώρισης μελών ΔΕΠ (δημοσιεύσεις, citations, ευθύνη σημαντικών επιστημονικών έργων κ.λπ.).
• Επάρκεια σε εξοπλισμό διδασκαλίας (όλες οι αίθουσες διαθέτουν βιντεοπροβολείς και PC).
• Σύγχρονη ιστοσελίδα, και υψηλό επίπεδο παροχής πληροφοριών και υπηρεσιών.
• Δυνατότητα επικοινωνίας με τους φοιτητές και τους εκπροσώπους τους.
• Επιτυχής διασύνδεση με την τοπική κοινωνία και τους παραγωγικούς φορείς.