Εργαστήριο Εμπορίας και Τεχνολογίας Αλιευτικών Προϊόντων και Τροφίμων (ETEXNAT)
Εισαγωγή
Το Εργαστήριο Εμπορίας και Τεχνολογίας Αλιευτικών Προϊόντων και Τροφίμων (ETEXNAT) του Τμήματος Γεωπονίας Ιχθυολογίας και Υδάτινου Περιβάλλοντος του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας δραστηριοποιείται από το 2007 και ιδρύθηκε με ΦΕΚ το 2015. Ειδικεύεται σε θέματα όπως ποιότητα, ασφάλεια, επεξεργασία και συντήρηση, έρευνα αγοράς, καταναλωτική συμπεριφορά, προωθητικές δραστηριότητες και ανταγωνιστικότητα των αλιευτικών προϊόντων και τροφίμων στην εγχώρια και ξένη αγορά. Το εργαστήριο διαθέτει υψηλή τεχνογνωσία στους παραπάνω τομείς και οι δράσεις του επικεντρώνονται σε πέντε άξονες: 1) Εκπαίδευση (Education), 2) Έρευνα (Research), 3) Καινοτομία και Ανάπτυξη (Innovation Development), 4) Κινητικότητα (Mobility) και 5) Σύνδεση με την Κοινωνία για την ευημερία των τοπικών κοινωνιών και του ευρύτερου κοινωνικού συνόλου (Extension & Outreach).
Δράσεις
Οι επιμέρους δράσεις του ΕΤΕΧΝΑΤ είναι η μεταφορά γνώσης σε νέους επιστήμονες (προπτυχιακούς και μεταπτυχιακούς φοιτητές, υποψήφιους διδάκτορες), η απασχόληση μεταδιδακτορικών ερευνητών, η αναζήτηση χρηματοδότησης από εθνικούς ή διεθνείς φορείς για την υλοποίηση επιστημονικής έρευνας, η διάχυση των αποτελεσμάτων της έρευνας, η συνεργασία με ερευνητικούς φορείς της Ελλάδας και του εξωτερικού, η μετακίνηση στα πλαίσια προγραμμάτων για ανταλλαγή επιστημονικής γνώσης, η σύσφιξη των σχέσεων για συνεργασία μεταξύ του ακαδημαϊκού περιβάλλοντος και της παραγωγικής βάσης, η επίλυση προβλημάτων της παραγωγικής βάσης σχετικά με την εμπορία, μεταποίηση, ασφάλεια και ποιότητα των αλιευτικών προϊόντων σε όλα τα στάδια της παραγωγικής αλυσίδας, η επικοινωνία-εκπαίδευση της παραγωγικής βάσης για την ενίσχυση της παραγωγικότητας και αειφορίας των επιχειρήσεων καθώς και η επίλυση προβλημάτων – αντιμετώπιση προκλήσεων για την κοινωνική ευημερία των τοπικών κοινωνιών και του ευρύτερου κοινωνικού συνόλου.
Η υψηλής ποιότητας τεχνογνωσία, η εκπαίδευση στις πιο σύγχρονες τεχνικές –omics (genomics, metagenomics, metabolomics, proteomics) και η εφαρμογή τους στην υδατοκαλλιέργεια, μυδοκαλλιέργεια και στη βιομηχανία τροφίμων-αλιευμάτων, η εξωστρέφεια, η στενή συνεργασία με πρωτοπόρες επιχειρήσεις, η συνεργασία με Ευρωπαικούς Οργανισμούς, όπως η European Food Safety Authority (EFSA), και διεθνείς, όπως ο Food and Agriculture Organization of the United Nations (FAO), η συνεργασία με κορυφαία Πανεπιστήμια της Ευρώπης (University of Turin, Italy, University of Reading, UK, University of Science and Technology Trondheim, Norway, University of Stirling, UK), Η.Π.Α (Seafood Laboratory Oregon State University, OR, USA), και Ασίας (Asian Institute of Technology, Bangkok, Thailand, καθώς και 9 ακόμη πανεπιστήμια από Ταυλάνδη, Βιετνάμ και Ινδονησία), ο συντονισμός και η συμμετοχή σε εθνικά και διεθνή ερευνητικά προγράμματα, η ποιότητα των επιστημονικών δημοσιεύσεων, η αναγνωρισιμότητα του εργαστηρίου σε διεθνές επίπεδο, η υλοποίηση καινοτόμων προγραμμάτων έρευνας, εκπαίδευσης και επικοινωνίας για την παραγωγική βάση και την κοινωνία, η προσφορά γνώσης σε διεθνές επίπεδο για την αντιμετώπιση της ανέχειας, ιδιαίτερα σε μη αναπτυγμένες χώρες της Υποσαχάριας Αφρικής και ο σύγχρονος εξοπλισμός του ΕΤΕΧΝΑΤ αποτελούν κινητήριο δύναμη για τη διεξαγωγή προπτυχιακών, μεταπτυχιακών και διδακτορικών διατριβών, για την προσέλκυση μεταδιδακτορικών ερευνητών, μελών ΔΕΠ, ερευνητών και φοιτητών από κάθε γωνιά του πλανήτη, την υλοποίηση νέων ερευνητικών προγραμμάτων, την παροχή συμβουλευτικού έργου σε πρόσωπα και επιχειρήσεις, κ.α.
Διακρίσεις σε Δράσεις για την Κοινωνία
- Επιστημονική συνεισφορά στην ομάδα μαθητών λυκείων Ελλάδας – Ουγκάντας που έλαβε το Πρώτο Βραβείο Καινοτομίας 2021 του FAO (Food and Agriculture Organization of the United Nations), στο «Healthy Nutrition and Prevention of Non-Communicable Diseases», FOODATHON, WorldFoodDay.
- Επιστημονική συνεισφορά στην ομάδα Food for Thought που έλαβε το Πρώτο Βραβείο στον Πανελλαδικό Διαγωνισμό Κοινωνικής Καινοτομίας (SIR) του Junior Achievement Greece και προκρίθηκε για τον Παγκόσμιο Τελικό Social Innovation Relay Global Final 2022.
Εκπαίδευση
Συντονισμός & Διδασκαλία - Προπτυχιακά Μαθήματα
- Χημεία
- Επιστήμη και Τεχνολογία Τροφίμων
- Υγιεινή και Συντήρηση εδώδιμων αλιευμάτων
- Τεχνολογίες Μεταποίησης Τροφίμων
- Έλεγχος Ποιότητας και Τεχνικές Ελέγχου Νοθείας Αλιευμάτων
- Νέες Τάσεις και Εξελίξεις στη Μικροβιολογική Ποιότητα και Ασφάλεια Τροφίμων (επιλογής)
- Συστήματα Διαχείρησης Ολικής Ποιότητας (ΔΟΠ), ΄Ποιότητας και Ασφάλειας στις βιομηχανίες Τροφίμων (επιλογής)
Προγράμματα Μεταπτυχιακών Σπουδών
Συντονισμός & Διδασκαλία στο Διατμηματικό ΠΜΣ «Τεχνολογία Ποιότητα και Ασφάλεια Τροφίμων Ζωικής Προέλευσης», Τμήμα Γεωπονίας Ιχθυολογίας & Υδάτινου Περιβάλλοντος και Τμήμα Επιστήμης Τροφίμων και Διατροφής, Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας.
Διδασκαλία σε άλλα ΠΜΣ
1) «Αειφορική Διαχείριση Υδατικού Περιβάλλοντος», Τμήμα Γεωπονίας Ιχθυολογίας & Υδάτινου Περιβάλλοντος, Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας. (Μάθημα: 1. ‘Δημόσια Υγιεινή και Μικροοργανισμοί σε Υδάτινα Συστήματα’. 2. ‘Τεχνολογίες Μεταποίησης, Έλεγχος Ποιότητας – Ασφάλειας και Αυθεντικότητας Τροφίμων’. 3. ‘ Υγιεινή Υδατικών Πόρων΄. 4. ‘ Αειφορία στην Τεχνολογία Αλιευμάτων’).
2) «Μεσογειακή Υδατοκαλλιέργεια», Τμήμα Γεωπονίας Ιχθυολογίας & Υδάτινου Περιβάλλοντος, Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας (Μάθημα: Τεχνολογίες μεταποίησης, ποιότητα και ασφάλεια ιχθύων).
3) «Εκπαίδευση για την Αειφορία και το Περιβάλλον» Τμήμα Γεωπονίας, Ιχθυολογίας και Υδάτινου Περιβάλλοντος και Παιδαγωγικό Ειδικής Αγωγής, Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας.
4) «Eφαρμοσμένη Δημόσια Υγεία και Περιβαλλοντική Υγιεινή» Τμήμα Ιατρικής Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας. (Μαθήμα: 1. ‘Περιβαλλοντική Μικροβιολογία’ 2. ‘Εργαστηριακός έλεγχος τροφίμων και υδάτων’).
5) «Βιώσιμη Αλιεία, Υδατοκαλλιέργεια», Τμήμα Ζωικής Παραγωγής, Αλιείας & Υδατοκαλλιεργειών, Πανεπιστήμιο Πατρών.
Έρευνα (Ερευνητικά ενδιαφέροντα εργαστηρίου)
1) Ασφάλεια και ποιότητα αλιευτικών προϊόντων - τροφίμων
-Προσδιορισμός ποιότητας και εμπορικού χρόνου ζωής αλιευτικών προϊόντων – τροφίμων με κλασσικές τεχνικές και σύγχρονες τεχνολογίες (Omics).
-Προσδιορισμός μικροβιακών κοινοτήτων, αλλοιωγόνων, παθογόνων και οφέλιμων μικροοργανισμών, με σύγχρονες τεχνικές (Omics).
-Ανθεκτικότητα βακτηρίων σε αντιβιοτικά
-Τροφιμογενή νοσήματα
-Μελέτη της τύχης παθογόνων και αλλοιωγόνων μικροοργανισμών-Microbial Interaction
-Μελέτη βιολογικών και χημικών κινδύνων, προσδιορισμός των πηγών επιμόλυνσης και ιχνηλάτιση τους σε όλο το μήκος της παραγωγικής αλυσίδας των αλιευτικών προϊόντων (υδατοκαλλιέργεια, βιομηχανία μεταποίησης, εμπόριο). – Έλεγχος και τρόποι αντιμετώπισης.
2) Μεταποίηση και Ανάπτυξη νέων προϊόντων υψηλής προστιθέμενης αξίας
- Ήπια επεξεργασία αλιευτικών προϊόντων
-Επεξεργασία, ασφάλεια και ποιότητα εδώδιμων εντόμων – Εντομοφαγία
-Δημιουργία έξυπνων εδώδιμων συσκευασιών τροφίμων (edible films, coatings).
-Καταναλωτική συμπεριφορά.
3) Βιοδραστικές ουσίες για χρήση στη βιομηχανία τροφίμων
-Διερεύνηση της δράσης βιοδραστικών ουσιών από θαλάσσιους (πχ. μικροφύκη) και χερσαίους οργανισμούς (πχ. έντομα) ως φυσικά αντιμικροβιακά, αντιοξειδωτικά κτλ.
-Χρήση ωφέλιμων μικροοργανισμών ως προβιοτικά.
Σύνδεση με την Κοινωνία (Extension & Outreach)
Οι δράσεις του ΕΤΕΧΝΑΤ επεκτείνονται και στην ανάπτυξη και υλοποίηση καινοτόμων προγραμμάτων έρευνας, εκπαίδευσης και επικοινωνίας όπως είναι
- τα ειδικά προγράμματα έρευνας και εκπαίδευσης των τοπικών κοινωνιών (Extension Research and Educational programs), όπου πραγματοποιείται μεταφορά τεχνογνωσίας που προκύπτει από στοχευμένη έρευνα βάσει των αναγκών των τοπικών κοινωνιών, από το ΕΤΕΧΝΑΤ προς τους κατοίκους της κοινότητας, για την αντιμετώπιση των τοπικών προκλήσεων και την επίλυση προβλημάτων. Τα προγράμματα αυτά περιλαμβάνουν αρχικά τον εντοπισμό των αναγκών της κοινότητας και στη συνέχεια τη συνεργασία με τοπικούς οργανισμούς και πρόσωπα για την αντιμετώπισή τους μέσω στοχευμένης έρευνας. Η τοπική κοινωνία ενημερώνεται διαρκώς για την εξέλιξη της έρευνας, ενώ μετά τη λήψη των αποτελεσμάτων και τη διεξαγωγή συμπερασμάτων πραγματοποιούνται ειδικά εκπαιδευτικά σεμινάρια για την τοπική κοινωνία που αφορούν την αντιμετώπιση της πρόκλησης με την οποία έρχεται αντιμέτωπη η τοπική κοινωνία, τα οποία επιπλέον περιλαμβάνουν εκπαιδευτικές συναντήσεις, ξεναγήσεις και επιτόπιες επιδείξεις και άλλες εκπαιδευτικές δραστηριότητες.
- τα ειδικά προγράμματα εξωστρέφειας για την ευημερία των τοπικών και διεθνών κοινωνιών (Community Outreach programs), όπου πραγματοποιείται στήριξη (πχ. παροχή μάθησης) ανθρώπων που στερούνται ορισμένες υπηρεσίες, μέσω συναντήσεων και δραστηριοτήτων.
- τα εθνικά και διεθνή εξειδικευμένα προγράμματα για επαγγελματίες (Professional programs for workers), όπου πραγματοποιείται μεταφορά θεωρητικής και πρακτικής γνώσης του ΕΤΕΧΝΑΤ στους ενδιαφερόμενους φορείς της αλιείας, υδατοκαλλιέργειας, μυδοκαλλιέργειας, βιομηχανίας μεταποίησης αλιευτικών προϊόντων και τροφίμων, διανομείς, εργαζομένους στον χώρο της εστίασης, κ.α. Η δράση αυτή είναι συνεχής και αφορά την αναβάθμιση της γνώσης σε αντικείμενα της επιστήμης τροφίμων, τη βελτίωση προϊόντων, τη δημιουργία νέων προϊόντων και την εφαρμογή των ορθών πρακτικών, διαδικασιών, μεθοδολογιών και τεχνολογιών για την πρόληψη, εντοπισμό και αντιμετώπιση προβλημάτων σχετικά με την ποιότητα και ασφάλεια των τροφίμων από τα πρώτα στάδια της παραγωγικής αλυσίδας έως και τη διάθεση του τελικού προϊόντος, έτσι ώστε η παραγωγική βάση να παράγει και να διαθέτει προϊόντα μέγιστης ποιότητας και ασφάλειας στο εθνικό και διεθνές εμπόριο (βλέπε παρακάτω τα διαθέσιμα εκπαιδευτικά προγράμματα).
- «Τεχνολογία τροφίμων, Γευσιγνωσία & Μάρκετινγκ στην εστίαση και αναψυχή: Θαλασσινά & Συνοδευτικά Ποτά» απευθύνεται κυρίως σε εργαζομένους (σεφ/ μάγειρες, μπαρτεντερ, σερβιτόρους, κτλ.) στον χώρο της εστίασης (πχ. εστιατόρια, μπαρ) και αναψυχής (πχ. ξενοδοχεία, πλοία/κρουαζιερόπλοια, τραίνα, αεροπλάνα), καθώς και σε κάθε ενδιαφερόμενο του κοινωνικού συνόλου που επιθυμεί να επιμορφωθεί σε αυτά τα θέματα. Το πρόγραμμα στοχεύει στην μεταφορά υψηλού επιπέδου γνώσης σχετικά με τα ποιοτικά χαρακτηριστικά των αλιευτικών προϊόντων και των συνοδευτικών ποτών (διότι η ικανοποίηση του πελάτη εξαρτάται από τον συνδυασμό των ποιοτικών χαρακτηριστικών φαγητού - ποτού και τελικώς από την συνδυαστική τους επίγευση), τις μεθόδους επεξεργασίας για την παραγωγή μεταποιημένων τροφίμων (πχ. παραγωγή καπνιστών, παστών και μαριναρισμένων προϊόντων άμεσης κατανάλωσης) και ποτών (πχ. παραγωγή μπύρας) μέσα στους χώρους της εστίασης και αναψυχής, το μάρκετινγκ, τις αρμοδιότητες των εργαζομένων, τη συμπεριφορά και την επικοινωνία τους με τον πελάτη, κ.α., η γνώση των οποίων αποτελεί κινητήριο δύναμη για την προσέλκυση του γαστρονομικού τουρισμού από κάθε γωνιά του πλανήτη. Η εκπαίδευση στα παραπάνω θα ενισχύσει τις γνώσεις και τα προσόντα των εργαζομένων σε αυτούς τους τομείς και θα βελτιώσει το επαγγελματικό τους υπόβαθρο, καθιστώντας τους έτσι ανταγωνιστικότερους στο χώρο της εστίασης και αναψυχής. Επιπλέον, θα τους επιτρέψει να διευρύνουν τους ορίζοντές τους στην τεχνολογία τροφίμων και ποτών καθώς και στη γευσιγνωσία, αλλά και να είναι σε θέση να προσφέρουν άριστες πληροφορίες προς τους καταναλωτές του εσωτερικού και εξωτερικού τουρισμού σχετικά με τα παραπάνω ως εργαζόμενοι στην εστίαση και σε χώρους αναψυχής (πχ. ξενοδοχεία, πλοία/κρουαζιερόπλοια, αεροπλάνα, τραίνα, κ.α.), πράγμα το οποίο θα αυξήσει την ανταγωνιστικότητα της ελληνικής φιλοξενίας και θα συμβάλλει στην ισχυροποίηση της ελληνικής οικονομίας σε διεθνές επίπεδο.
- «Υγιεινή & Ασφάλεια Τροφίμων στις επαγγελματικές κουζίνες, μπαρ και εγκαταστάσεις αναψυχής» απευθύνεται σε εργαζομένους στον χώρο της εστίασης και αναψυχής όπως σεφ/μάγειρες, μπαρτεντερ, σερβιτόρους, κ.α. και του γενικότερου τουριστικού κλάδου, καθώς και σε κάθε ενδιαφερόμενο του κοινωνικού συνόλου που επιθυμεί να επιμορφωθεί σε αυτά τα θέματα. Το εκπαιδευτικό πρόγραμμα στοχεύει στην μετάδοση γνώσης σχετικά με τους κινδύνους (μικροβιακούς, χημικούς και φυσικούς) που απαντώνται στις πρώτες ύλες παρασκευής γευμάτων, των κινδύνων που προέρχονται από το προσωπικό ή από άλλες πηγές επιμόλυνσης, όπως επιφάνειες εργασίας, μαγειρικά σκεύη, εξοπλισμός, κτλ., συμπεριλαμβανομένων και των ιών κρυολογήματος (πχ. SARS-CoV-2) και γρίπης (πχ. H1N1, H3N2) που μπορεί να επιμολύνουν το φαγητό κατά τη διάρκεια της προετοιμασίας ή σερβιρίσματος, το νερό πόσης το οποίο πιθανόν να αποθηκεύεται προσωρινά σε δεξαμενές, τον παραγόμενο πάγο καθώς και το νερό αναψυχής. Επίσης, αναφέρεται στην πρόληψη και αντιμετώπιση των κινδύνων- Κανόνες Ορθής Υγιεινής Πρακτικής, σχετικά με το προσωπικό, καθαρισμό και απολύμανση, μυοκτονία – απεντόμωση, κτηριακές εγκαταστάσεις, εξοπλισμό και χειρισμό των τροφίμων (πλύσιμο, απόψυξη, τεμαχισμός, μαγείρεμα – ψήσιμο, κρύωμα, διατήρηση, σερβίρισμα, κ.α.) καθώς και στο σύστημα HACCP (Hazard Analysis Critical Control Point), έτσι ώστε να μεγιστοποιηθεί η Υγιεινή & Ασφάλεια Τροφίμων στις επαγγελματικές κουζίνες και στα μπαρ τόσο της εστίασης, όσο και στις κουζίνες ξενοδοχείων, στα μπαρ και στις εγκαταστάσεις αναψυχής, πλοίων, κρουαζιερόπλοιων, κ.α., πράγμα το οποίο θα ενδυναμώσει ακόμη περισσότερο την προστασία της υγείας των καταναλωτών του εσωτερικού και εξωτερικού τουρισμού, θα αυξήσει την ανταγωνιστικότητα της ελληνικής φιλοξενίας και θα συμβάλλει στην ισχυροποίηση της ελληνικής οικονομίας σε διεθνές επίπεδο.
Εξοπλισμός ΕΤΕΧΝΑΤ
για φυσικοχημικές, μικροβιολογικές και μοριακές αναλύσεις τροφίμων
- Σύστημα Υγρής Χρωματογραφίας Υψηλής Πίεσης (HPLC),
- θερμοκυκλοποιητές (PCR-gradient, Real-Time PCR),
- σετ ηλεκτροφόρησης,
- σύστημα οπτικοποίησης πηκτής με κάμερα,
- ομογενοποιητής δειγμάτων για εκχύλιση DNA και RNA,
- φασματοφωτόμετρο nanodrop,
- φασματοφωτόμετρο μικροπλακών,
- ομογενοποιητής τύπου stomacher,
- φυγόκεντροι
- θάλαμος νηματικής ροής,
- αυτόκαυστο,
- επωαστικοί και ψυκτικοί θάλαμοι,
- pH-μετρο
για έρευνα στην τεχνολογία μεταποίησης τροφίμων
- Συσκευαστικό κενού και τροποποιημένης ατμόσφαιρας
- Μετρητής αερίων εντός συσκευασίας
- μετρητής ενεργότητας νερού,
- Θάλαμος ταχείας ψύξης και κατάψυξης
- Καπνιστήριο θερμής και ψυχρής κάπνισης
- Θάλαμοι συντήρησης σε υπερψύξη
για οργανοληπτικό έλεγχο τροφίμων
- ειδικός χώρος οργανοληπτικού ελέγχου με 5 θέσεις δοκιμής
Έργα του ΕΤΕΧΝΑΤ
2019-2023 ‘Ελαφρώς μεταποιημένα προιόντα προστιθέμενης αξίας από λαβράκι (valueSeabass)’, Ειδική Δράση Υδατοκαλλιέργεια, (συγχρηματοδοτείται από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης (ΕΤΠΑ) της Ευρωπαϊκής Ένωσης και εθνικούς πόρους μέσω του Ε.Π. Ανταγωνιστικότητα, Επιχειρηματικότητα & Καινοτομία-MIS 5052099) Συντονιστής/Επιστημονικός Υπεύθ. Ι.Σ. Μποζιάρης.
Εταίροι: Ιχθυοτροφεία Κεφαλλονιάς AE
https://uthseafoodlab.gr/erga/
Ο σκοπός της ερευνητικής πρότασης “ valueSeabass ” που είναι η δημιουργία ελαφρά μεταποιημένων προϊόντων έτοιμων προς κατανάλωση (ready to eat) και έτοιμων προς μαγείρεμα (ready to cook) με βάση το λαβράκι, σε συνεργασία με τον εταίρο του έργου ‘Ιχθυοτροφεία Κεφαλονιάς’ τα οποία θα πληρούν εκτός των ποιοτικών προδιαγραφών και τα επίπεδα ασφάλειας τροφίμων όπως ορίζονται από την Eυρωαπαϊκή και Διεθνή Νομοθεσία.
Για την επίτευξη του σκοπού θα πραγματοποιηθεί:
1. Διερεύνηση μεθόδων μαριναρίσματος και ελαφράς αλάτισης σε ολόκληρα φιλέτα ή/και μικρότερα τεμάχια, ώστε να επιτευχθούν οι επιθυμητές φυσικοχημικές παράμετροι για την οργανοληπτική ποιότητα αλλά και την ασφάλεια σε σχέση με το Clostridium botulinum Τype Ε (pH, aw-αλατότητα).
2. Επιλογή (ι) συσκευασιών και (ιι) συνθηκών συντήρησης οι οποίες θα επιτυγχάνουν ικανοποιητικό εμπορικό χρόνο ζωής.
3. Τυποποίηση της παραγωγικής διαδικασίας σε συνθήκες παρασκευαστηρίου των Ιχθυοτροφίων Κεφαλονιάς ώστε να προδιαγραφούν με ακρίβεια οι συνθήκες επεξεργασίας ώστε να προκύπτει σταθερό ποιοτικά προϊόν.
4. Τεκμηρίωση της μικροβιολογικής ασφάλειας και του εμπορικού χρόνος ζωής σε σχέση με το κριτήριο σχετικά με την Listeria monocytogenes για τα έτοιμα προς κατανάλωση προϊόντα.
5. Ερευνα αποδοχής του καταναλωτή για τα παραγόμενα προϊόντα.
2018-2022 ‘Γρήγορος προσδιορισμός ποιότητας ιχθύων. (ReFFRAME)’ –ενταγμένο στο Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «ΑΛΙΕΙΑΣ ΚΑΙ ΘΑΛΑΣΣΑΣ 2014-2020» συγχρηματοδοτείται από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Θάλασσας και Αλιείας και εθνικούς πόρους. (MIS 5028331)
Συντονιστής/Επιστημονικός Υπεύθ. Ι.Σ. Μποζιάρης.
Εταίροι: Εργ. Μικροβιολογίας και Βιοτεχνολογίας Τροφίμων, Τμήμα Επιστήμης Τροφίμων και Διατροφής, Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών, AVRAMAR
http://refframe.diae.uth.gr/
Ο σκοπός του ερευνητικού προγράμματος “ReFFRAME” είναι η γρήγορη εκτίμηση της νωπότητας/ποιοτικής κατάστασης των ιχθυηρών με τελικό παραδοτεό κατάλληλη μεθοδολογία και λογισμικό για την βελτίωση της διαχείρισης της ποιότητας των προιόντων.Ο σκοπός αυτός θα επιτευχθεί μέσω των κάτωθι στόχων:
- Συστηματική καταγραφή του ‘δακτυλικού αποτυπώματος’ (καινοτόμος προσέγγιση της ποιότητας των τροφίμων) των υπό εξέταση προϊόντων, σε επιλεγμένες θερμοκρασίες και διάφορα είδη συσκευασίας. Το ‘δακτυλικό αποτύπωμα’ θα αποτελείται από:
(1) τη δυναμική εξέλιξη της μικροβιακής αλληλουχίας με χρήση κλασσικών και μοριακών τεχνικών και
(2) δεδομένα από από όργανα δονητικής ή φθορίζουσας φασματοσκοπίας (VS, FS), χημείας επιφανείας (Multi Spectral Imaging- MSI), και ηλεκτρονική μύτη (e-nose), μέθοδοι που απαιτούν ελάχιστη ή καθόλου προετοιμασία δείγματος.
- Στην ποσοτικοποίηση του μικροβιακού πληθυσμού με τη χρήση ποσοτικής PCR (qPCR) με στόχο τον γρήγορο και ακριβή προσδιορισμό της νωπότητας
- Ανάπτυξη, εφαρμογή και επικύρωση μαθηματικών μοντέλων πρόβλεψης της ποιότητας των συγκεκριμένων τροφίμων χρησιμοποιώντας σύνολα δεδομένων που συλλέγονται από την καταγραφή μικροβιακών παραμέτρων ή από μη επεμβατικές μετρήσεις (non-invasive, non-destructive) αναλυτικών οργάνων. Αυτά θα χρησιμοποιηθούν ως μεταβλητές εισόδου για την εκτίμηση του επιπέδου αλλοίωσης/νωπότητας των υπό εξέταση προιόντων.
- Σημαντική συνεισφορά στην ανάπτυξη ενός νέου κλάδου που ονομάζεται “FoodOmics“. Η μεθοδολογία αυτή θα διερευνηθεί και θα δοκιμασθεί σε σχέση με τις καθημερινές αναλύσεις ποιοτικού ελέγχου ώστε να επικυρωθεί και να αξιολογηθεί η σκοπιμότητά της ως υψηλής αξίας εργαλείο με τεράστιο πλεονέκτημα για την ελληνική βιομηχανία με σκοπό την ορθή και έγκαιρη διαχείριση των προϊόντων.
2018-2022 Εταίρος, ως επικεφαλής πακέτου εργασίας (Ι.Σ. Μποζιάρης) στο έργο: ‘Καρδιοπροστατευτικές ιδιότητες τσιπούρας εκτρεφόμενης με κλάσμα πολικών λιποειδών απομονωμένων από παραπροϊόντα ελαιουργίας (ELAIOTSIPOURA)’Ερευνώ-καινοτομώ-δημιουργώ, Α’ κύκλος. Φορέας Συντονιστής, Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο Αθηνών.
https://elaiotsipoura.hua.gr/
2019-2021 ‘Μικροβιακή αλλοίωση και προσδιορισμός ποιότητας του κρανιού (Argyrosomus regius) κατά την συντήρησή τους υπό ψύξη με σύγχρονες μοριακές και αναλυτικές μεθόδους’, -ΕΔΒΜ, Β’ κύκλος. Επιστημονικός Υπεύθ (Ακαδημαικός Σύμβουλος). Ι.Σ. Μποζιάρης.
2017-2020 Εταίρος ως επικεφαλής πακέτου εργασίας στο έργο: “Curriculum Development for Sustainable Seafood and Nutrition Security / SSNS” Erasmus+ CBHE ref. number 585924-EPP-1-2017-1-TH-EPPKA2-CBHE-JP.
https://www.seafood-security.org/
2016-2020 Εταίρος στο έργο: Specific Agreement No 2 “Risk characterization of ciguatera food poisoning in Europe”, of “Determination of the incidence and epidemiological characteristics of ciguatera cases in Europe” European Food Safety Authority.https://www.efsa.europa.eu/sites/default/files/event/AF190403-p16a_ES.pdf
2016-2017 Ποιότητα και ασφάλεια μεταποιημένων προιόντων ιχθύων υδατοκαλλιέργειας (Ιχθυοτροφεία Κεφαλονιάς Α.Ε.). Επιστημονικός Υπεύθ. Ι.Σ. Μποζιάρης
2015-2016 Ανάπτυξη νέων προιόντων ιχθύων υδατοκαλλιέργειας (Ιχθυοτροφεία Κεφαλονιάς Α.Ε.) Επιστημονικός Υπεύθ. Ι.Σ. Μποζιάρης
2013-2016 Εταίρος ως επικεφαλής πακέτου εργασίας (Ι.Σ. Μποζιάρης) στο έργο ‘Χρησιμοποίηση των Μεταποιημένων Ζωικών Πρωτεϊνών στις ιχθυοτροφές της τσιπούρας (Sparus aurata)’. ‘ Ε.Π.ΑΛ. 2007-2013, Επιστημονικός υπεύθυνος Ι. Καραπαναγιωτίδης, Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας.
https://ir.lib.uth.gr/xmlui/handle/11615/46958;jsessionid=4D1D5B741751AB9D0F39F4F93D00C4A8
2010-2013 ΗΡΑΚΛΕΙΤΟΣ ΙΙ. ‘Ειδικοί Αλλοιωγόνοι Μικροοργανισμοί και η επίδρασή τους στην ποιότητα και στην τύχη παθογόνων μικροοργανισμών στα αλιευτικά προϊόντα’. Επιστημονικός Υπεύθ. Ι.Σ. Μποζιάρης. Υπότροφος. Φ.Φ Παρλαπάνη
Δημοσιεύσεις (από το 2015)
Peer reviewed journals
1. Parlapani, F. F., Anagnostopoulos, D. A., Karamani, E., Mallouchos, A., Haroutounian, S. A., Boziaris, I. S. (2023). Growth and volatile organic compound production of pseudomonas fish spoiler strains on fish juice agar model substrate at different temperatures. Microorganisms, 11(1) doi:10.3390/microorganisms11010189
2. Anagnostopoulos, D. A., Parlapani F.F, Tsara, E. Eirinaki, M.G., Kokioumi, D., Ampatzidou E, I. S. Boziaris (2023) Effect of Physicochemical Characteristics and Storage Atmosphere on Microbiological Stability and Shelf-Life of Minimally Processed European Sea Bass (Dicentrarchus labrax) Fillets. Foods, Doi:10.3390/foods12061145
3. Anagnostopoulos, D. A., Syropoulou, F., Parlapani, F. F., Tsiartsafis, A., Exadactylos, A., Nychas, G. -. E., Boziaris, I. S. (2023). Microbiota profile of filleted gilthead seabream (sparus aurata) during storage at various conditions by 16S rRNA metabarcoding analysis. Food Research International, 164 doi:10.1016/j.foodres.2022.112312.
4. Anagnostopoulos, D.A.; Parlapani, F.F.; Natoudi, S.; Syropoulou, F.; Kyritsi, M.; Vergos, I.; Hadjichristodoulou, C.; Kagalou, I.; Boziaris, I.S. Bacterial Communities and Antibiotic Resistance of Potential Pathogens Involved in Food Safety and Public Health in Fish and Water of Lake Karla, Thessaly, Greece. Pathogens 2022, 11, 1473. https:// doi.org/10.3390/pathogens11121473
5. Syropoulou F., Anagnostopoulos D.A., Parlapani F.F., Karamani E., Stamatiou A., Tzokas K., Nychas G.-J.E., Boziaris I.S. (2022). Microbiota Succession of Whole and Filleted European Sea Bass (Dicentrarchus labrax) During Storage under Aerobic and MAP Conditions via 16S rRNA Gene HighThroughput Sequencing Approach. Microorganisms 10, 1870. https://doi.org/10.3390/ microorganisms10091870.
6. Anagnostopoulos D.A., Parlapani F.F., Mallouchos A., Angelidou A., Syropoulou F., Minos G., Boziaris, I.S. (2022). Volatile Organic Compounds and 16S Metabarcoding in Ice-Stored Red Seabream Pagrus major. Foods 11, 666.
7. Anagnostopoulos D.A., Parlapani F.F., Boziaris IS (2022). The evolution of knowledge on seafood spoilage microbiota from the 20st to the 21st century: have we finished or just begun? Trends in Food Science & Technology 120, 236-247.
8. Ekonomou S.I., Parlapani F.F, Kyritsi M., Hadjichristodoulou C., Boziaris I.S. (2022). Preservation status and microbial communities of vacuum-packed hot smoked rainbow trout fillets. Food Microbiology 103, 103959.
9. Syropoulou, F.; Parlapani, F.F.; Anagnostopoulos, D.A.; Stamatiou, A.; Mallouchos, A.; Boziaris, I.S. (2021). Spoilage Investigation of Chill Stored Meagre (Argyrosomus regius) Using Modern Microbiological and Analytical Techniques. Foods, 10, 3109.
10. Boziaris IS, Parlapani F.F., DeWitt C.Μ. (2021). High Pressure Processing at ultralow temperatures: Inactivation of food-borne bacterial pathogens and quality changes in frozen fish fillets. Innovative Food Science and Emerging Technologies 74, 102811.
11. Parlapani F.F. (2021). Microbial Diversity of Seafood. Current Opinion in Food Science, 37, 45-51. [IF: 4.577].
12. Syropoulou, F., Parlapani, F.F., Kakasis, S., Nychas, G.-J.E., Boziaris, I.S. (2021). Primary Processing and Storage Affect the Dominant Microbiota of Fresh and Chill-Stored Sea Bass Products. Foods, 10, 671.
13. Govari, M., Tryfinopoulou, P., Parlapani, F.F., Boziaris, I.S., Panagou, E.Z., Nychas, G.-J.E. (2021). Quest of Intelligent Research Tools for Rapid Evaluation of Fish Quality FTIR Spectroscopy and Multispectral Imaging Versus Microbiological Analysis. Foods 10, 264.
14. Kotsanopoulos KV, Exadactylos A, Gkafas GA, Martsikalis PV, Parlapani FF, Boziaris IS, Arvanitoyannis IS (2021). The use of molecular markers in the verification of fish and seafood authenticity and the detection of adulteration. Comprehensive Reviews in Food Science and Food Safety 20, 1584-1654.
15. Parlapani F.F. et al (2021). Shelf-life, microbiological changes and nutritional value of ice-stored thicklip grey mullet (Chelon labrosus). Journal of aquatic food product technology. https://doi.org/10.1080/10498850.2021.1900968.
16. Parlapani F.F.*, Ferrocino I., Michailidou S., Argiriou A., Haroutounian S.A., Kokokiris L., Rantsiou K., Boziaris I.S. (2020). Microbiota and volatilome profile of fresh and chill-stored deepwater rose shrimp (Parapenaeus longirostris), Food Research International 132, 109057 [IF: 3.579].
17. Syropoulou F., Parlapani, F.F.*, Bosmali I., Madesis P., Boziaris I.S. (2020). HRM and 16S rRNA gene sequencing reveal the cultivable microbiota of the European seabass during ice storage. International Journal of Food Microbiology 327, 108658 [IF: 4.006].
18. Kritikos A., Aska I., Economou S., Mallouchos A., Parlapani F.F., Haroutounian S.A., Boziaris I.S. (2020). Volatilome of chill-stored European seabass and Atlantic salmon products under modified atmosphere packaging. Molecules 25, 1981 [IF:3.060]
19. Ekonomou, S. I., Bulut, S., Karatzas, K. A. G., Boziaris, I.S. (2020). Inactivation of Listeria monocytogenes in raw and hot smoked trout fillets by high hydrostatic pressure processing combined with liquid smoke and freezing. Innovative Food Science & Emerging Technologies, 64, 102427. [https://doi.org/10.1016/j.ifset.2020.102427].
20. Parlapani F.F.*, Syropoulou F., Tsiartsafis A., Ekonomou S., Madesis P., Exadactylos A., Boziaris I.S. (2020). HRM analysis as a tool to facilitate identification of bacteria from mussels during storage at 4°C. Food Microbiology 85, 103304 [IF: 4.090].
21. Parlapani F.F.*, Anagnostopoulos D.A., Koromilas S., Kios K., Michailidou S., Pasentsis K., Psomopoulos F., Argiriou A., Haroutounian S.A., Boziaris I.S. (2019) Bacterial communities and potential spoilage markers of whole Blue Crab (Callinectes sapidus) stored under commercial simulated conditions. Food Microbiology 82, 325-333 [IF: 4.090].
22. Parlapani F.F., Boziaris I.S, Meziti A., Michailidou S., Haroutounian SA, Argiriou A., Karapanagiotidis IT. (2019) Microbiological status based on 454-pyrosequencing and volatilome analysis of gilthead seabream (Sparus aurata) fed on diets with hydrolyzed feather meal and poultry by-product meal as fishmeal replacers. Eur. Food Res. Technol. https://doi.org/10.1007/s00217-[IF: 1.919].
23. Parlapani F.F., Kyritsi M., Sakka M., Chatzinikolaou K., Donos S., Boziaris I.S., Hadjichristodoulou C., Athanassiou C.G. (2019). Matrix-assisted laser desorption ionization–time of light mass spectrometry reveals Enterococcus and Enterobacter spp. in major insect species involved in food security with resistance to common antibiotics. Journal of Pest Science 93, 159-170 [IF: 4.402].
24. Parlapani F.F.*, Michailidou S. Pasentsis K., Argiriou A., Krey, G., Boziaris Ι. S. (2018). A meta-barcoding approach to assess and compare the storage temperature-dependent bacterial diversity of gilt-head sea bream (Sparus aurata) originating from fish farms from two geographically distinct areas of Greece. International Journal of Food Microbiology 278, 36-43 [IF: 3.451].
25. Parlapani F.F., S. Michailidou, D.A. Anagnostopoulos, A.K. Sakellariou, K. Pasentsis, F. Psomopoulos, A. Argiriou, S.A. Haroutounian, Boziaris I.S. (2018). Microbial spoilage investigation of thawed common cuttlefish (Sepia officinalis) stored at 2 °C using next generation sequencing and volatilome analysis. Food Microbiol. 76 518–525 [IF: 4.090].
26. Papaioannou E, Giaouris ED, Berillis P, Boziaris IS (2018) Dynamics of biofilm formation by Listeria monocytogenes on stainless steel under mono-species and mixed-culture simulated fish processing conditions and chemical disinfection challenges. International Journal of Food Microbiology 267, 9–19.
27. Verdos GI, Makrigiannis A, Tsigaras E, Boziaris IS (2018). Survival of food-borne bacterial pathogens in traditional Mediterranean anchovy products. Journal of Food Safety, 1-7.
28. Parlapani F.F., Malouchos A., Haroutounian S.A., Boziaris I.S. (2017). Microbial and non-microbial origin volatile organic compounds produced on model fish substrate inoculated or not with gilt-head sea bream spoilage bacteria. LWT - Food Science and Technology 78, 54-62 [IF: 2.71]
29. Kazi M., Parlapani F.F., Boziaris I.S., Vellios E.K., Lykas C. (2017). Effect of ozone on the microbiological status of five dried aromatic plants. ‘Journal of the Science of Food and Agriculture [IF: 2.08].
30. Parlapani F.F., Boziaris I.S. (2016). Monitoring of spoilage status and determination of microbial communities based on 16S rRNA gene sequence analysis of whole sea bream stored at various temperatures. LWT - Food Science and Technology 66, 553–559 [IF: 2.55].
31. Bouletis A.D., Arvanitoyannis I.S., Hadjichristodoulou C., Neofitou C., Parlapani F.F., Gkagtzis D.C. (2016). Quality changes of cuttlefish stored under various atmosphere modifications and vacuum packaging. Journal of the Science of Food and Agriculture, DOI 10.1002/jsfa.7459 [IF: 1.88].
32. Parlapani F.F., Haroutounian S.A., Nychas G-J.E, Boziaris I.S. (2015). Microbiological spoilage and volatiles production of gutted European sea bass stored under air and commercial modified atmosphere package at 2oC. Food Microbiology 50, 44-53. [IF: 3.37].
33. Parlapani F.F., Kormas K. Ar., Boziaris I.S. (2015). Microbiological changes, shelf life and identification of initial and spoilage microbiota of sea bream fillets stored under various conditions using 16S rRNA gene analysis. Journal of the Science of Food and Agriculture 95, 2386–2394 [IF: 1.88].
34. Parlapani F.F.*, Verdos G.I., Haroutounian S.A., Boziaris I.S. (2015). The dynamics of Pseudomonas and volatilome during the spoilage of gutted sea bream stored at 2°C. Food Control 55, 257-265. [IF: 2.82].
Κεφάλαια σε βιβλία
1. Boziaris I.S (2014). Introduction to seafood processing-assuring quality and safety of seafood In: Seafood Processing. Technology, Quality & Safety. Edited by I.S. Boziaris. IFST Advances in Food Science Series Wiley- Blackwell, pp 1-8.
2. Boziaris I.S* & F.F. Parlapani (2014). Microbiological examination of seafood. In: Seafood Processing. Technology, Quality & Safety. Edited by I.S. Boziaris. IFST Advances in Food Science Series Wiley- Blackwell, pp 387-418
3. Nisiotou, A., Parlapani, F.F., Kormas, K. & I.S. Boziaris* (2014). Old Targets, New Weapons: Food Microbial Communities Revealed With Molecular Tools, In: Novel Food Preservation and Microbial Assessment Techniques. Edited by I. S. Boziaris. Taylor & Francis, CRC Press. pp 277-312.
4. Boziaris I.S* and Parlapani F.F (2016). Specific Spoilage Organisms (SSO) in Fish. In : The Microbiological Quality of Food: Foodborne Spoilers. Edited by A. Bevilacqua, M. R. Corbo and M. Sinigaglia. Elsevier Woodhead Publishing, pp 60-98
5. Parlapani F.F., Boziaris, I.S, DeWitt, C.Μ. (2022). "Chapter 33: Pathogens and their sources in freshwater fish, sea finfish, shellfish, and algae" In: Present Knowledge in Food Safety, A Risk-Based Approach Through the Food Chain, edited by Michael Knowles, Lucia Anelich, Alan Boobis, Bert Poppin, Elsevier,
6. Kios K., Kakasis S., Syropoulou F., and Boziaris I. S.* (2022). Chapter 10, Seafood, In: Functional Foods and their Implications for Health Promotion, Edited by Ioannis Zabetakis, Ronan Lordan, Alexandros Tsoupras, Dipak Ramji, Elsevier.
Edited books
- Seafood Processing. Technology, Quality & Safety. Edited by I.S. Boziaris. IFST Advances in Food Science Series.Wiley-Blackwell, (2014).
- Novel Food Preservation and Microbial Assessment Techniques. Edited by I.S. Boziaris. Taylor & Francis (2014)
Επιμέλεια βιβλίων στα Ελληνικά
- Food Microbiology: An Introduction (ASM Books) 4th Edition by Karl R. Matthews (Author), Kalmia E. Kniel (Author), Thomas J. Montville (Author). [επιμέλεια από Γιαβάσης Ι., Μποζιάρης Ι., Γκιαούρης Ε. (2020)].
- Fish Processing: Sustainability and New Opportunities 1st Edition by G.M. Hall (2021). Επεξεργασία αλιευμάτων. Βιωσιμότητα και νέες ευκαιρίες. Εκδόσεις Κωνσταντάρας. [Μετάφραση βιβλίου του από αγγλικά σε ελληνικά από Μίνος Γ., Μποζιάρης Ι.Σ., Κατσούλης Κ., Παρλαπάνη Φ.Φ., Επιμέλεια Μίνος Γ., Μποζιάρης Ι.Σ. (2021)].
Προσωπικό
Μέλη ΔΕΠ
Ιωάννης Σ. Μποζιάρης, Καθηγητής (Διευθυντής εργαστηρίου) Υγιεινής και Συντήρησης Ιχθυηρών, email: boziaris@uth.gr
Φωτεινή Φ. Παρλαπάνη, Επίκουρος Καθηγήτρια Μοριακής Μικροβιολογίας και Ποιότητας Αλιευτικών Προϊόντων – Τροφίμων, email: fwparlap@uth.gr
Μεταδιδακτορικοί ερευνητές - Συνεργάτες
Δημήτρης Αναγνωστόπουλος, Μικροβιολόγος Τροφίμων (MSc, PhD)
Πέτρος Μαρτσικάλης, Iχθυολόγος (MSc, PhD)
Υποψήφιοι διδάκτορες
Φαίδρα Συροπούλου, Επιστήμονας Τροφίμων (BSc, MSc)
Στέφανος Κακάσης, Γεωπόνος-Ιχθυολόγος (BSc, MSc)
Αθανάσιος Τσιαρτσάφης, Ιχθυολόγος (BSc, MSc)
Εβελίνα Καραμάνη, Ιχθυολόγος (BSc, MSc)