ΥΛΗ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΠΡΟΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ 2024-2025
Για κάθε μάθημα αναφέρονται: ο κωδικός του μαθήματος, ο αριθμός των ECTS και ο αριθμός των ωρών διδασκαλίας ανά εβδομάδα για τη θεωρία (Θ), τις ασκήσεις (Α) και το εργαστήριο (Ε)
ΥΛΗ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΠΡΟΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ 2024-2025
Για κάθε μάθημα αναφέρονται: ο κωδικός του μαθήματος, ο αριθμός των ECTS και ο αριθμός των ωρών διδασκαλίας ανά εβδομάδα για τη θεωρία (Θ), τις ασκήσεις (Α) και το εργαστήριο (Ε)
Το μάθημα παρέχει μια θεμελιώδη κατανόηση της ερευνητικής μεθοδολογίας και της βιοστατιστικής, προσαρμοσμένη για προπτυχιακούς φοιτητές των βιολογικών και περιβαλλοντικών επιστημών. Προσφέρει πρακτική εμπειρία με πραγματικά βιολογικά δεδομένα και μελέτες περίπτωσης, ενσωματώνοντας διεπιστημονικές γνώσεις από τομείς όπως η βιολογία, η περιβαλλοντική επιστήμη και η βιοστατιστική. Οι σπουδαστές θα αποκτήσουν δεξιότητες και θα προετοιμαστούν για τη διεξαγωγή και κριτική αξιολόγηση της έρευνας στην ακαδημαϊκή και επαγγελματική τους σταδιοδρομία.
Το μάθημα περιέχει:
Εισαγωγή στην ερευνητική μεθοδολογία. Βασικές δεξιότητες κειμενογράφου (word - writer). Βασικές δεξιότητες λογιστικών φύλλων (Excel - Calc). Εισαγωγή στη βιοστατιστική. Διερευνητική ανάλυση δεδομένων (Descriptive statistics). Επαγωγική ανάλυση δεδομένων (Inferential statistics). Έλεγχος στατιστικών υποθέσεων και ποιότητας δεδομένων. Σφάλματα απόφασης (τύπου Ι και ΙΙ). Κατανομή δεδομένων. Διακύμανση δεδομένων. Μεθοδολογία επιλογής κατάλληλου στατιστικού (παραμετρικού ή μη παραμετρικού) τεστ. Σύγκριση δύο συνόλων δεδομένων (Student't T-test κ.λπ.). Σύγκριση τριών και περισσότερων συνόλων δεδομένων (Anova κ.λπ.).
Εισαγωγή στη Γενική Χημεία - Ατομικά βάρη. Περιοδικός πίνακας. Άτομο και τροχιακά. Μόρια και μοριακές ενώσεις. Ιόντα και ιοντικές ενώσεις. Βασικές έννοιες στον χημικό δεσμό - Συμβολισμός Lewis. Ιοντικός δεσμός. Ομοιοπολικός δεσμός. Πόλωση δεσμού και ηλεκτροαρνητικότητα. Δομές κατά Lewis. Διαλύματα (μοριακότητα, κανονικότητα, ιδιότητες διαλυμάτων). Κολλοειδή διαλύματα. Χημική ισορροπία (αμφίδρομες αντιδράσεις, σταθερά ισορροπίας, αρχή Le Chatelier). Οξέα και Βάσεις κατά Bronsted-Lowry, κατά Lewis. pH. Ισχυρά οξέα και βάσεις. Ασθενή οξέα και ασθενείς βάσεις. pK οξέων-βάσεων. Ρυθμιστικά διαλύματα. Επίδραση κοινού ιόντος. Δομή, ταξινόμηση και ονοματολογία οργανικών ενώσεων. Στερεοχημεία. Οργανικές αντιδράσεις και μηχανισμοί ορισμένων αντιδράσεων, επαγωγικό φαινόμενο, συντονισμός. Σημαντικότερες τάξεις οργανικών ενώσεων: αλκάνια, κυκλοαλκάνια, αλκένια, αλκυλαλογονίδια, αλκίνια, αλκοόλες, καρβονυλικές ενώσεις, αιθέρες, οξέα και παράγωγα οξέων, αμίνες, σάκχαρα, λιπίδια, αμινοξέα, πρωτεΐνες, νουκλεϊνικά οξέα. Στοιχεία φασματοσκοπίας. Προσδιορισμός της Δομής. Φασματοσκοπία Υπερύθρου (IR), Φασματοφωτομετρία, Χρωματογραφία.
Τι είναι η Βιοφυσική. Διαμοριακές δυνάμεις. Κύτταρα. Κυτταρικές μεμβράνες. Ηλεκτρικές ιδιότητες νευρικών κυττάρων. Ηλεκτρική αγωγιμότητα μυών. Αρχές Οπτικής. Ανάκλαση και διάθλαση φωτός. Μικροσκόπια. Σφάλματα φακών. Ηχητικά κύματα και υπέρηχοι. Μηχανικές ιδιότητες της ύλης. Θερμοδυναμική. Ραδιενέργεια. Μη ιοντίζουσες ακτινοβολίες. Ακτίνες Χ. Περίθλαση Ακτίνων Χ. Ηλεκτροφόρηση. Χρωματογραφία. Φυγοκέντριση. Μαγνητισμός. Το pH και το πεχάμετρο. Κβαντική Βιολογία.
Πρωτόζωα (Σαρκώδη, Μαστιγοφόρα, Βλεφαριδοφόρα, Σπορόζωα). Φύλο Ποροφόρα (Porifera). Μορφολογικά χαρακτηριστικά, ενδιαιτήματα, βιολογικός κύκλος, οικολογική και οικονομική τους σημασία. Φύλα Κνιδόζωα (Cnidaria, Coelenterata) και Κτενοφόρα (Ctenophora). Μορφολογικά χαρακτηριστικά, ενδιαιτήματα, βιολογικός κύκλος, οικολογική και οικονομική τους σημασία. Φύλα Πλατυέλμινθες (Platyhelminthes) και Νηματώδεις (Nematoda). Μορφολογικά χαρακτηριστικά, ενδιαιτήματα, βιολογικός κύκλος, προκαλούμενες ασθένειες. Φύλο Δακτυλιοσκώληκες (Annelida): Μορφολογικά χαρακτηριστικά, ενδιαιτήματα, βιολογικός κύκλος και οικονομική σημασία. Φύλο Μαλάκια (Mollusca): Μορφολογικά και ανατομικά χαρακτηριστικά, ενδιαιτήματα, βιολογικός κύκλος και οικονομική σημασία των κλάσεων: Gastropoda, Bivalvia (Pelecypoda), Cephalopoda. Φύλο Αρθρόποδα (Arthropoda): Γενικά χαρακτηριστικά του φύλου. Μορφολογικά και ανατομικά χαρακτηριστικά, ενδιαιτήματα, βιολογικός κύκλος και οικονομική σημασία του υποφύλου Καρκινοειδών (Crustaceae). Φύλο Εχινόδερμα (Echinodermata): Μορφολογικά και ανατομικά χαρακτηριστικά, ενδιαιτήματα, βιολογικός κύκλος.
Το μάθημα αποτελεί μια διεπιστημονική επιστήμη που συνθέτει τις βασικές επιστήμες της Βιολογίας με τα Μαθηματικά και την Επιστήμη Υπολογιστών. Συνθέτει τον βασικό κορμό γνώσεων Βιοπληροφορικής και Υπολογιστικής Βιολογίας. Περιλαμβάνει μεγάλο κομμάτι προγραμματισμού σε διάφορες γλώσσες προγραμματισμού (Perl, Python) για τις βασικές αναλύσεις βιολογικών δεδομένων.
Το μάθημα περιέχει:
Βασικές εντολές UNIX σε περιβάλλον Linux. Προγραμματισμός σε γλώσσες Perl και Python. Aλγόριθμοι και εφαρμογές προγραμματισμού. Νευρωνικά Δίκτυα στη Βιοπληροφορική (πρόγνωση δομικών και λειτουργικών χαρακτηριστικών).
Οι φοιτητές μπορούν να επιλέξουν μία από τις παρακάτω γλώσσες: Αγγλικά, Γαλλικά, Ιταλικά, Γερμανικά.
Εισαγωγικές έννοιες. Συντελεστές παραγωγής. Ζήτηση και προσφορά αγαθών και υπηρεσιών. Δαπάνες παραγωγής. Πρόσοδοι. Εισοδήματα. Θεωρία παραγωγής. Κόστος παραγωγής. Λειτουργία της αγοράς. Θεωρία αγοράς και συμπεριφοράς καταναλωτή. Ορισμός και υπολογισμός ελαστικοτήτων. Αγορά και κρατική παρέμβαση - έλεγχος τιμών. Θεωρία παραγωγής και κόστους. Θεωρία επιχείρησης και ανταγωνισμός. Μορφές αγοράς. Ο ρόλος της μακροοικονομικής θεωρίας. Οικονομική μεγέθυνση και οικονομική ανάπτυξη. Η κατανάλωση: μηχανισμοί, θεωρίες και πολιτική. Η ανεργία: μέτρηση, μορφές, θεωρίες και πολιτικές σε διεθνές, ευρωπαϊκό και εθνικό επίπεδο. Η επένδυση: μηχανισμοί, ιστορικό πλαίσιο και θεωρίες. Δημοσιονομική πολιτική: φορολογία και δημόσιες επενδύσεις. Διεθνείς οικονομικές σχέσεις: εμπορικό ισοζύγιο, ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών και ξένες επενδύσεις.
Η γεωχημεία στην ανάλυση των ρυπασμένων οικοσυστημάτων από βαρέα μέταλλα. Περιβαλλοντική γεωχημεία. Έμφαση στα δυνητικά τοξικά μέταλλα. Πηγές και προέλευση των μετάλλων. Κινητικότητα / Καθήλωση βαρέων μετάλλων στο περιβάλλον. Διαδρομές, κύκλοι: βιοσυσσώρευση, επίδραση στα έμβια οικοσυστήματα. Περιβαλλοντικοί κύκλοι και διαδρομές των δυνητικά τοξικών μετάλλων (PTMs). Ρυπαντές / Φυσικές τιμές υποβάθρου: χρονολόγηση και διεργασίες. Δείκτες για την κατάσταση της υγείας του περιβάλλοντος. Ανάλυση δεικτών: δείγματα / πρωτόκολλα δειγματοληψίας. Αποκατάσταση / αντιμετώπιση των επιβαρυμένων με μέταλλα περιβαλλόντων. Λήψη αποφάσεων για την περιβαλλοντική βιωσιμότητα.
Εισαγωγή στην επιστήμη της οικολογίας. Δομικές και λειτουργικές προσαρμογές των οργανισμών στα οικοσυστήματα. Χαρακτηριστικά των πληθυσμών. Δημογραφικά πληθυσμιακά μεγέθη. Αύξηση και έλεγχος πληθυσμών. Διαειδικός και ενδοειδικός ανταγωνισμός. Σχέσεις λείας - θηρευτή. Δυναμική πληθυσμών (Γ- και Κ- επιλογή). Χαρακτηριστικά οικοσυστημάτων βιοκοινωνιών, βιοποικιλότητας. Πρωτογενής παραγωγικότητα. Δευτερογενής παραγωγικότητα. Βιογεωχημική ανακύκλωση. Ρύπανση περιβάλλοντος. Εργαστηριακή άσκηση: Μέθοδοι δειγματοληψίας στο υδάτινο οικοσύστημα. Όργανα και συσκευές δειγματοληψίας. Πρότυπα και δείκτες κατανομής των πληθυσμών. Πίνακες επιβίωσης πληθυσμών. Καμπύλες επιβίωσης πληθυσμών. Πίνακες γονιμότητας, θνησιμότητας. Πίνακες Leslie. Ρυθμοί αύξησης πληθυσμών. Δείκτες ποικιλότητας. Εφαρμοσμένο παράδειγμα 1: Δομή και Δυναμική πληθυσμών θαλάσσιων βενθικών οργανισμών. Εφαρμοσμένο παράδειγμα 2: Χωροδιάταξη πληθυσμών. Εφαρμοσμένο παράδειγμα 3: Δομή βιοκοινότητας.
Εισαγωγή. Η απαρχή και το παρελθόν της γης. Ο πλανήτης Ωκεανός. Τεκτονική λιθοσφαιρικών πλακών. Ωκεάνιος πυθμένας. Θαλάσσια ιζήματα. Χημικές ιδιότητες θαλάσσιου νερού. Φυσικές ιδιότητες θαλάσσιου νερού. Αλληλεπίδραση θάλασσας ατμόσφαιρας. Θαλάσσια ρεύματα. Επιφανειακή ωκεάνια κυκλοφορία. Βαθιά ωκεάνια κυκλοφορία. Θαλάσσια κύματα. Θαλάσσιες παλίρροιες. Εργαστηριακές ασκήσεις: ΑΣΚ-1 Ναυσιπλοΐα. ΑΣΚ-2 Χρήση υδρογραφικών χαρτών. ΑΣΚ-3 Κατασκευή βυθομετρικών χαρτών-τομών. Δοκιμασία κατανόησης ασκήσεων 1, 2 και 3. ΑΣΚ-4 Επεξεργασία μετρήσεων αλατότητας. ΑΣΚ-5 Επεξεργασία μετρήσεων θερμοκρασίας. Δοκιμασία κατανόησης ασκήσεων 4 και 5. ΑΣΚ-6 Υπολογισμός πυκνότητας. ΑΣΚ-7 Μέθοδοι ανάλυσης δομής υδάτινων μαζών. Δοκιμασία κατανόησης ασκήσεων 6 και 7. ΑΣΚ-8 Επεξεργασία μετρήσεων ρευμάτων. ΑΣΚ-9 Υπολογισμός γεωστροφικών ρευμάτων. ΑΣΚ-10 Υπολογισμός παλιρροϊκών ρευμάτων.
Γεωγραφικά Συστήματα Πληροφοριών: Ανάλυση χώρου. Εισαγωγικές έννοιες και δυνατότητές των ΓΣΠ. Ψηφιδωτά και διανυσματικά μοντέλα δεδομένων. Εισαγωγή χωρικών και περιγραφικών στοιχείων. Διαδικασία χωρικής ανάλυσης: Ποσοτικές διαδικασίες, ταξινόμηση, ανάλυση εγγύτητας, επικάλυψη, διαχείριση, ανάλυση ορίων και ανάλυση ψηφιδωτών δεδομένων. Ψηφιακά μοντέλα εδάφους. Μέθοδοι παρεμβολής: προσδιοριστικές και γεωστατιστικές μέθοδοι. Χωρική στατιστική. Τηλεπισκόπηση: Εισαγωγικές έννοιες. Πολυφασματικά συστήματα και εικόνες. Δορυφορικοί αισθητήρες και τα χαρακτηριστικά των. Είδη δορυφόρων. Φωτοερμηνεία. Θερμική υπέρυθρη ακτινοβολία. Μικροκυματική απεικόνιση. Προεπεξεργασία δορυφορικών δεδομένων. Ταξινόμηση εικόνων. Εφαρμογές τηλεπισκόπησης και Γ.Σ.Π. στο υδάτινο περιβάλλον.
Οι φοιτητές μπορούν να επιλέξουν μία από τις παρακάτω γλώσσες: Αγγλικά, Γαλλικά, Ιταλικά, Γερμανικά.
Βασικές φυσικοχημικές έννοιες. Ομοιόσταση και κυτταρική φυσιολογία. Διάχυση και διαπερατότητα. Ωσμωτική πίεση και μετακίνηση ύδατος. Οι ηλεκτρικές συνέπειες των ιοντικών βαθμιδώσεων. Δίαυλοι ιόντων και διεγέρσιμες μεμβράνες. Παθητικές ηλεκτρικές ιδιότητες των μεμβρανών. Δημιουργία και διάδοση του δυναμικού δράσης. Ποικιλία ιοντικών διαύλων. Μεταφορά ουσιών. Διευκολυνόμενη μεταφορά. Ενεργητική μεταφορά. Μοριακοί κινητήρες και μυϊκή σύσπαση. Σύζευξη διέγερσης - σύσπασης στους μύες.
Εισαγωγή στην επιστήμη της μηχανικής ρευστών. Ταξινόμηση ποταμών. Ροή σε υδατορρεύματα με σταθερό και με μεταβαλλόμενο πυθμένα. Είδη ανοικτών αγωγών. Πρισματικοί και μη πρισματικοί αγωγοί. Κατηγορίες ροής με ελεύθερη επιφάνεια: μόνιμη και μη μόνιμη ροή, ομοιόμορφη και ανομοιόμορφη ροή, βαθμιαία μεταβαλλόμενη και ταχέως μεταβαλλόμενη ροή, στρωτή, τυρβώδης, υποκρίσιμη, υπερκρίσιμη και κρίσιμη ροή. Γεωμετρικά και υδραυλικά στοιχεία της ροής με ελεύθερη επιφάνεια. Εξίσωση ενέργειας, ειδική ενέργεια (διάγραμμα ειδικής ενέργειας και διάγραμμα παροχής). Εξίσωση ποσότητας κίνησης (ορμής) και υπολογισμός κρίσιμου βάθους. Εφαρμογές θεωρίας κρισίμου βάθους. Υδραυλικό άλμα. Εξίσωση του Manning. Υπολογισμός ομοιόμορφης ροής σε απλές και σε σύνθετες διατομές. Ανομοιόμορφη, βαθμιαία μεταβαλλόμενη ροή. Καμπύλες ελεύθερης επιφάνειας. Υπολογισμός βαθμιαίας μεταβαλλόμενης ροής. Ροή στην περιοχή κατασκευών ελέγχου της ροής (εκχειλιστές και καταβαθμοί). Εισαγωγή στις ιδιότητες των φερτών υλικών. Ιδιότητες μεμονωμένων απλών κόκκων και ιδιότητες φερτών υλικών θωρούμενων ως σύνολο. Αρχές που διέπουν την έναρξη κίνησης φερτών υλικών. Φυσικό στρώμα προστασίας πυθμένα. Ευσταθές υδατόρρευμα. Μορφολογία πυθμένα. Αντίσταση στη ροή με σταθερό όριο. Αντίσταση στη ροή με χαλαρή κοίτη, προσέγγιση Einstein (1950) και μέθοδος Engelund και Hansen (1967). Κίνηση φερτών υλικών στην κοίτη.
Εισαγωγή. Ιστορική ανασκόπηση. Ο κόσμος των μικροοργανισμών. Προκαρυωτικοί και ευκαρυωτικοί μικροοργανισμοί. Σημασία των μικροοργανισμών. Χημεία και δομή των κυττάρων των μικροοργανισμών. Ταξινόμηση και συστηματική των μικροοργανισμών. Θρέψη μικροοργανισμών Ι. Θρέψη μικροοργανισμών ΙΙ. Μικροβιακή κινητική I: κλειστές και ανοιχτές καλλιέργειες. Μικροβιακή κινητική ΙΙ. Τεχνικές καλλιέργειας μικροοργανισμών. Επίδραση φυσικών και χημικών παραγόντων στην αύξηση των μικροοργανισμών I. Επίδραση φυσικών και χημικών παραγόντων στην αύξηση των μικροοργανισμών II. Έλεγχος της μικροβιακής αύξησης. Μύκητες. Ιοί. Μολυσματικές ασθένειες.
Μορφολογία - ανατομία των ιχθύων, θαλάσσιων θηλαστικών και υδρόβιων σπονδυλωτών. Αναπαραγωγή. Ηλικία και ανάπτυξη. Τροφή και τροφικές συνήθειες. Σύλληψη και εκτίμηση πληθυσμού. Ψάρια του γλυκού και αλμυρού νερού. Εισαγωγή στην διαχείριση γλυκέων και αλμυρών υδάτων.
Σχεδιασμός της ζωής στο μοριακό επίπεδο. Δομή και μεταβολισμός των πρωτεϊνών. Ενεργειακός μεταβολισμός. Δομή και μεταβολισμός των υδατανθράκων και λιπιδίων. Κύκλος του αζώτου. Φωτοσύνθεση. Δομή και βιολογικός ρόλος των νουκλεϊνικών οξέων. Θερμοδυναμική.
Οι φοιτητές μπορούν να επιλέξουν μία από τις παρακάτω γλώσσες: Αγγλικά, Γαλλικά, Ιταλικά, Γερμανικά.
Η επιστήμη της θαλάσσιας βιολογίας. Η ζωή στο θαλάσσιο περιβάλλον. Θαλάσσια ασπόνδυλα. Θαλάσσια σπονδυλωτά. Εισαγωγή στην θαλάσσια οικολογία. Διαπαλιρροιακοί βιότοποι. Η οργανισμική ποικιλότητα του Αιγαίου. Η ζωή στις εκβολές. Αλληλεπίδραση ποταμών και ανοικτής θάλασσας. Η ζωή στην ηπειρωτική υφαλοκρηπίδα. Κοραλλιογενείς ύφαλοι. Η ζωή κοντά στην επιφάνεια. Η ζωή στα μεγάλα βάθη. Πόροι της θάλασσας και ανθρωπογενείς επιδράσεις στο θαλάσσιο περιβάλλον. Εργαστηριακή άσκηση: Μέθοδοι δειγματοληψίας κινητού υποστρώματος. Βιοκοινότητες της υπερπαραλιακής και μεσοπαραλιακής ζώνης στο σκληρό υπόστρωμα. Βιοκοινότητες των υποπαραλιακών χαλικιών. Βιοκοινότητες των μαλακών φωτόφιλων φυκών.
Εισαγωγή. Βιομηχανία τροφίμων. Αντικείμενα της επιστήμης και τεχνολογίας τροφίμων. Χημική σύσταση και διατροφική αξία των τροφίμων / αλιευμάτων. Το νερό στα τρόφιμα. Ενεργότητα νερού. Σάκχαρα - πολυσακχαρίτες. Στερεοχημεία, χημικές και φυσικές ιδιότητες. Δομικοί και αποθηκευτικοί πολυσακχαρίτες υδρόβιων οργανισμών (χιτίνη, γλυκογόνο, άγαρ, καραγεννάνες, αλγινικά). Ιδιότητες κολλοειδών διαλυμάτων πολυσακχαριτών. Λίπη - έλαια. Χημική δομή, χημικές και φυσικές ιδιότητες. Λιπαρά οξέα των ιχθύων. Γαλακτώματα και γαλακτωματοποιητές. Πρωτεΐνες. Δομές, ρόλος των πρωτεϊνών. Χημικές και φυσικές ιδιότητες. Πρωτεΐνες των αλιευμάτων και άλλων ζωικών τροφίμων. Χρώμα και χρωστικές. Αντιδράσεις αμαύρωσης. Γεύση - Άρωμα. Οι μικροοργανισμοί στα τρόφιμα και η σημασία τους. Καμπύλες ανάπτυξης και αδρανοποίησης μικροοργανισμών στα τρόφιμα. Παράγοντες επιβίωσης και ανάπτυξη των μικροοργανισμών στα τρόφιμα -αλιεύματα I. Επίδραση pΗ - οξύτητας, ενεργότητας νερού, οξειδοαναγωγικό δυναμικό, θερμοκρασία, υγρασία, ατμόσφαιρα. Παράγοντες επιβίωσης και ανάπτυξη των μικροοργανισμών στα τρόφιμα - αλιεύματα II. Φυσικά και πρόσθετα αντιμικροβιακά. Δομή και σύσταση υποστρώματος. Μικροβιακός ανταγωνισμός. παράγοντες επεξεργασίας. Παρουσίαση γενών και ειδών μικροοργανισμών που ενδιαφέρουν τη μικροβιολογία τροφίμων - αλιευμάτων. Πηγές επιμόλυνσης των τροφίμων. Παθογόνοι και αλλοιωγόνοι μικροοργανισμοί. Φυσικές και μηχανικές ιδιότητες τροφίμων. Μετάδοση θερμότητας με αγωγή, μεταφορά και ακτινοβολία. Αρχές θέρμανσης, ψύξης, κατάψυξης, συμπύκνωσης / αποξήρανσης τροφίμων. Αρχές συσκευασίας τροφίμων.
Η κατανόηση της αλιείας συμβάλλει στην προώθηση της βιοποικιλότητας, στη στήριξη της επισιτιστικής ασφάλειας και στη διασφάλιση των μέσων διαβίωσης εκατομμυρίων ανθρώπων που εξαρτώνται από τις αλιευτικές βιομηχανίες. Ενσωματώνοντας την επιστήμη, την πολιτική και τις πρακτικές στρατηγικές διαχείρισης, το μάθημα προωθεί τη βιώσιμη διαχείριση και διατήρηση των υδάτινων πόρων μέσω βιώσιμων αλιευτικών πρακτικών, εστιάζοντας στις οικολογικές, οικονομικές και κοινωνικές πτυχές της αλιείας. Το εργαστήριο του μαθήματος θα προσφέρει πρακτική εμπειρία με πραγματικά βιολογικά δεδομένα και μελέτες περίπτωσης, ενσωματώνοντας διεπιστημονικές γνώσεις από τομείς όπως η θαλάσσια βιολογία, η περιβαλλοντική επιστήμη και η βιοστατιστική.
Το μάθημα περιέχει:
Η αλιευτική παραγωγή σε παγκόσμιο και ελληνικό επίπεδο - Ιστορική αναδρομή. Παρούσα κατάσταση. Αλιεία και αλιευτική προσπάθεια. Μονοειδική και πολυειδική αλιεία. Ιστορία εξέλιξη και είδη αλιευτικών εργαλείων. Ομαδοποίηση αλιευτικών εργαλείων - Αλιευτική νομοθεσία. Βασικά κεφάλαια σχεδιασμού και λειτουργίας αλιευτικών εργαλείων. Αλιεία μηχανότρατας. Αλιεία γρι-γρι - Βιτζότρατας. Μικρή παράκτια αλιεία. Βασικές έννοιες. Αλιεία μεταβατικών και εσωτερικών υδάτων.
Γενικό μέρος της ιστολογίας. Μέθοδοι μελέτης των ιστών. Ιστοχημεία, ανοσοϊστοχημεία. Κύτταρο (λειτουργίες και συστατικά). Επιθηλιακός ιστός (γενικά χαρακτηριστικά του επιθηλιακού ιστού, εξειδίκευση της κορυφαίας επιφάνειας των επιθηλίων, ταξινόμηση των επιθηλίων, γενική βιολογία του επιθηλιακού ιστού, βιολογία των κύριων τύπων επιθηλιακών κυττάρων). Συνδετικός ιστός (δομή, μορφές του συνδετικού ιστού). Λιπώδης ιστός (δομή, μορφές του λιπώδους ιστού). Χονδρικός ιστός (δομή, μορφές του χονδρικού ιστού). Οστίτης ιστός (δομή, μορφές του οστίτη ιστού, ιστογένεση). Νευρικός ιστός (δομή και ανάπτυξη του νευρικού ιστού, συνάψεις, νευρογλοία, νευρικές ίνες, νεύρα, αυτόνομο νευρικό σύστημα, γάγγλια). Μυϊκός ιστός (δομή, μορφές του μυϊκού ιστού). Κυκλοφορικό σύστημα (γενική και ειδική δομή των αιμοφόρων αγγείων). Κύτταρα του αίματος (έμμορφα στοιχεία του αίματος). Αιμοποίηση (συστατικά του μυελού των οστών, ωρίμανση). Λεμφικό Σύστημα (ανοσολογικό σύστημα, θύμος, λεμφαδένες). Πρακτική εφαρμογή των μεθόδων μελέτης των ιστών: ιστοχημεία, ανοσοϊστοχημεία, μικροσκόπιση των βασικών ιστών ζωικών οργανισμών σε αντιστοιχία με το θεωρητικό μέρος διδασκαλίας.
Κυτταρικά οργανίδια, κυτταρικές μεμβράνες, μεταφορά στοιχείων μέσω μεμβρανών, βασικές αρχές της πρωτεϊνικής δομής. Οι πρωτεΐνες ως ένζυμα. Πρωτεϊνική μεταφορά και ταξινόμηση. Ένζυμα, ενζυμικοί καταλυτικοί μηχανισμοί, ενζυμική κινητική, ενζυμική ιδιομορφία. Βιοενεργητική, κυτταρική ενεργητική, μεταβολικά μονοπάτια, κυτταρικός κύκλος, κυτταρικές πληροφορίες, σήμανση κυττάρων. Γενετικές πληροφορίες. Εισαγωγή στη μοριακή γενετική, δομή χρωμοσωμάτων, γενετικός κώδικας, μηχανισμοί αντιγραφής DNA, μεταγραφή, επεξεργασία RNA, μετάφραση. Αρχές της έκφρασης γονιδίων, DΝΑ - πρωτεϊνικές αλληλεπιδράσεις, στόχευση γονιδίου, έλεγχος της έκφρασης γονιδίων, ευκαρυωτικός κανονισμός γονιδίων, ανασυνδυαζόμενο DNA και γονιδιώματα.
Εισαγωγή στις αρχές της φυσιολογίας. Αισθητήρια συστήματα. Λειτουργική οργάνωση των νευρικών συστημάτων. Κυκλοφορικά συστήματα. Ανοσοποιητικά συστήματα. Αναπνευστικά συστήματα. Μετακίνηση. Ιοντική και ωσμωτική ρύθμιση. Πέψη και ενεργειακός μεταβολισμός. Θερμική φυσιολογία. Αναπαραγωγική φυσιολογία. Το μάθημα αποσκοπεί στην κατανόηση της λειτουργικής πολυπλοκότητας των ζωικών οργανισμών. Προσφέρει τη δυνατότητα στους φοιτητές να αντιληφθούν σε βάθος τους μηχανισμούς και τη σημασία των βιοχημικών, βιοφυσικών και αναπτυξιακών λειτουργιών και διεργασιών στη ζωή ενός ζώου.
Κληρονόμηση του γενετικού υλικού. Μείωση, επεξεργασία και γενετική ποικιλομορφία. Μεντελική γενετική. Γενετικές μεταλλαγές. Πληθυσμιακή γενετική. Φαινόμενα της στενωπού, του ιδρυτού, γονιδιακή ροή, επιλεκτική διασταύρωση, τοπική προσαρμογή. Σταθεροποίηση φυσικής επιλογής. Τύποι επιλογής. Ειδογένεση, αλληλεπιδράσεις ειδών. Ποσοτική γενετική. Γενετική και υδατοκαλλιέργειες.
Αρχές διαχείρισης. Προκλήσεις. Προτεραιότητες. Μέγιστη βιώσιμη απόδοση. Δείκτες διαχείρισης αποθεμάτων. Διαχείριση αποθεμάτων σε τοπικό, εθνικό, περιφερειακό και διεθνές επίπεδο. Περιφερειοποίηση. Επίδραση περιβαλλοντικών και ανθρωπογενών παραγόντων στη δυναμική και διαχείριση ιχθυοπληθυσμών. Ευαίσθητα ενδιαιτήματα ιχθύων και διαχείριση. Μοντελοποίηση και εκτίμηση. Προσομοιώσεις. Επιστημονικές γνωμοδοτήσεις. Προληπτική και πολυειδική προσέγγιση. Οικοσυστημική προσέγγιση. Διαθέσιμα μέτρα διαχείρισης - εφαρμογές. Πολυετή διαχειριστικά σχέδια. Ανάπτυξη σεναρίων διαχείρισης και εκτίμηση επικινδυνότητας. Αξιολόγηση στρατηγικής διαχείρισης.
Η απόκτηση γνώσεων και ανάπτυξη δεξιοτήτων σε ότι αφορά τα αντικείμενα της οικοϋδραυλικής και της λιμνολογίας, που αποτελούν το συνδυασμό μιας μηχανικής επιστήμης, με μια επιστήμη της οικολογίας και του περιβάλλοντος. Είναι στοχευμένη στο υδάτινο περιβάλλον και στην αλληλεπίδραση των αρχών της υδροδυναμικής με την κατάσταση τη ποιότητας του νερού και τη διαβίωση των υδρόβιων οργανισμών σε λίμνες και ποτάμια. Μετά την ολοκλήρωση του μαθήματος, θα είναι σε θέση ο φοιτητής να συνδυάσει τις γνώσεις που απέκτησε σε ένα συνδυαστικό αντικείμενο, με αποτέλεσμα να μπορεί να αντιληφθεί πως ο σχεδιασμός των υδατικών συστημάτων με τις απαραίτητες ανθρωπογενείς παρεμβάσεις και τα υδραυλικά έργα, συνιστούν μία βιώσιμη κατάσταση για τους υδρόβιους οργανισμούς.
Το μάθημα περιέχει:
Μορφομετρική ανάλυση λεκάνης απορροής. Κοιλάδες και ράχες. Υδροκρίτης. Ισοϋψείς καμπύλες. Υδρογραφικό δίκτυο και τα είδη του. Υδρολογική ανάλυση. Πλημμυρικές απορροές. Εμπειρικές Μέθοδοι (Fuller, Ορθολογική). Χρόνος συγκέντρωσης. Ύψος και Ένταση της βροχής. Υδρογράφημα Πλημμύρας. Μοναδιαίο, Στιγμιαίο, Αδιάστατο και Συνθετικό. Επαλληλία Υδρογραφημάτων. Μέθοδοι S.C.S. & Sierra Nevada. Ποιότητα του νερού των ποταμών και λιμνών. Πηγές ρύπανσης και διάκρισή τους. Βασικές αρχές ισοζυγίων μάζας. Οδηγία Πλαίσιο 2000/60. Οικολογική Ποιότητα: Βιολογικές, Φυσικοχημικές και Υδρομορφολογικές παράμετροι. Θερμοκρασία και Στρωμάτωση σε λίμνες (Επιλίμνιο, Θερμοκλινές, Υπολίμνιο). Διαλυμένο Οξυγόνο (DO) και Οξυγόνο Κορεσμού (DOsat). Θρεπτικά Στοιχεία – Άνθρακας, Άζωτο και Φώσφορος. Ευτροφισμός και δείκτες. Ο λόγος N/P. Χρόνος Παραμονής και Ρυθμός Ανανέωσης του Νερού σε Λίμνες. Εσωλίμνια και Εξωλίμνια Μέτρα Αντιμετώπισης του Ευτροφισμού. Το παράδειγμα της Καστοριάς. Συνδυασμός Διάβρωσης, Μεταφοράς και Απόθεσης σε Ποτάμια και Λιμναία Υδατικά Συστήματα. Υπολογισμός των Αποθέσεων σε Φυσικές και Τεχνητές Λίμνες. Παγιδευτική Ικανότητα. Διάγραμμα Brune. Διαχείριση των Υλικών των Αποθέσεων. Ρυθμός και Όγκος Αποθέσεων. Το παράδειγμα της Κερκίνης. Υδραυλικές Κατασκευές Περασμάτων Ιχθυοπανίδας. Κλίμακες διέλευσης ιχθύων: “Pool Weir”, “Denil”, “Steep Pass”, “Vertical Slot”. Κανάλια “Bypass”. Τύποι “Fish Lock” και “Fish Elevator”. Επίδραση των Ασυνεχειών των Υδατικών Συστημάτων στην Ιχθυοπανίδα. Το παράδειγμα του Νέστου.
Ο πλανήτης Γη σε κίνδυνο. Ρύπανση σε παγκόσμια κλίμακα. Περιβαλλοντική τοξικολογία. Ταξινόμηση χημικών ουσιών και δοκιμασίες ελέγχου τοξικότητας. Μελέτη των επιπτώσεων χημικών ρύπων σε οργανισμούς και εκτίμηση οικολογικών κινδύνων. Δοκιμασίες περιβαλλοντικής τοξικολογίας και μεθοδολογική προσέγγιση. Θρεπτικοί κύκλοι και οικοσυστήματα. Οικοτοξικολογία. Επιδράσεις των χημικών ρύπων στους ζωντανούς οργανισμούς και τα οικοσυστήματα. Μεθοδολογία οικοτοξικολογικών ερευνών. Διαχείριση και προστασία οικοσυστημάτων. Μεθοδολογία πρότυπων δοκιμασιών τοξικότητας σε υδρόβιους οργανισμούς. Έλεγχος τοξικότητας χημικών ουσιών σε Artemia (24-hours). Δοκιμασία οξείας τοξικότητας με Daphnia Magna (48-hours). Πείραμα αναπτυξιακής τοξικότητας φύκους (Algal growth toxicity test, 96-hours). Δοκιμασία Μicrotox. Δοκιμασία τοξικότητας σε έμβρυα ψαριών (FET). Δοκιμασία τοξικότητας σε μύδια (48-hours).
Τι είναι η βιοποικιλότητα. Συστατικά και μέτρηση της βιοποικιλότητας. Ιστορία της βιοποικιλότητας. Είδη που υπάρχουν σήμερα. Παράγοντες διαβάθμισης της βιοποικιλότητας. Ποικιλότητα και περιβαλλοντικές παράμετροι. Σύγκλιση. Πρόβλεψη της ποικιλότητας μιας ταξινομικής ομάδας από τη ποικιλότητα μιας άλλης. Χρηστική αξία της βιοποικιλότητας (άμεση, έμμεση). Μη χρηστική αξία της βιοποικιλότητας. Αιτίες της ανθρώπινης επίδρασης στη βιοποικιλότητα. Συνέπειες της ανθρώπινης δραστηριότητας στη βιοποικιλότητα. Η Σύμβαση για τη βιολογική ποικιλότητα. Η ανταπόκριση στη Σύμβαση για τη διατήρηση της ποικιλότητας. Ανάθεση εργασιών στα ανωτέρω περιγραφόμενα αντικείμενα. Ανάλυση εξειδικευμένων θεμάτων ιστορίας, μέτρησης και διατήρησης της βιοποικιλότητας.
Εισαγωγικές έννοιες: Εκτροφές σαλιγκαριών, βατράχων και κροκοδείλων. Θρεπτική αξία κρέατος σαλιγκαριών βατράχων και κροκοδείλων. Εξωτερική μορφολογία και εσωτερική ανατομία σαλιγκαριών. Δομή και φυσιολογία πεπτικού συστήματος πνευμονοφόρων γαστεροπόδων (σαλιγκαριών). Διατροφή σαλιγκαριών. Βιολογικός κύκλος σαλιγκαριών. Ανατομία και φυσιολογία γεννητικού συστήματος σαλιγκαριών. Αναπαραγωγή. Ρύθμιση μεταβολισμού και αναπαραγωγής. Μεθοδολογία - τεχνογνωσία εκτροφής σαλιγκαριών. Είδη εκτροφών, στάδια εκτροφής, αύξηση, διατροφή και αναπαραγωγή. Εγκαταστάσεις (κατασκευές, εξοπλισμός, συνθήκες) εντατικής εκτροφής σαλιγκαριών. Ορθή διαχείριση μονάδων εκτροφής σαλιγκαριών. Οικονομοτεχνικά στοιχεία εκτροφών. Εμπόριο και μεταποίηση σαλιγκαριών. Μορφολογία, ανατομία, συστηματική άνουρων αμφιβίων (βατράχων). Εδώδιμα και εκτρεφόμενα είδη βατράχων. Μορφολογία, ανατομία, συστηματική ερπετών (αλιγατόρων, κροκοδείλων). Εδώδιμα και εκτρεφόμενα είδη βατράχων. Βιολογία, κύκλος ζωής, ανάπτυξη και διατροφή βατράχων. Εκτροφή βατράχων. Είδη, τεχνικές, διατροφή, ασθένειες , προϊόντα - μεταποίηση - εμπόριο. Εκτροφή κροκοδείλων. Είδη, τεχνικές, διατροφή, ασθένειες, προϊόντα - μεταποίηση - εμπόριο. Εξωτερική μορφολογία Πνευμονοφόρων Γαστεροπόδων (σαλιγκαριών). Συστηματική Πνευμονοφόρων Γαστεροπόδων. Ανατομή σαλιγκαριού. Διχτυοκήπιο εκτροφής σαλιγκαριών. Τεχνικές εκτροφής σαλιγκαριών. Τεχνικές εκτροφής σαλιγκαριών: Αναπαραγωγή, πάχυνση. Συστηματική, εξωτερική μορφολογία και ανατομία άνουρων αμφιβίων (βατράχων). Συστηματική και ανατομία κροκοδείλων και αλιγατόρων. Προβολή ταινίας (εκτροφή βατράχων και κροκοδείλων). Εκπαιδευτική επίσκεψη (μονάδα εκτροφής σαλιγκαριών).
Εισαγωγή στις υδατοκαλλιέργειες. Ποιοτικά χαρακτηριστικά του νερού. Πηγές νερού. Συστήματα διήθησης και επεξεργασίας εισερχόμενου και ανακυκλούμενου νερού στις εγκαταστάσεις εκτροφής υδρόβιων ζωικών οργανισμών. Συστήματα καλλιέργειας φυτικών και εκτροφής υδρόβιων ζωικών οργανισμών.
Εντατική εκτροφή ευρύαλων ειδών ιχθύων. Ιχθυογεννητικοί σταθμοί. Αναπαραγωγή ιχθύων κάτω από ελεγχόμενες συνθήκες. Καλλιέργεια φυτοπλαγκτονικών και εκτροφή ζωοπλαγκτονικών οργανισμών. Προπάχυνση ιχθυδίων. Εκτροφή ιχθυδίων μέχρι το εμπορεύσιμο μέγεθος σε χερσαίες και πλωτές εγκαταστάσεις. Νέα υποψήφια για εκτροφή είδη. Εκτροφή δεκάποδων καρκινοειδών κεφαλόποδων και θαλάσσιων γαστερόποδων. Χερσαίες και πλωτές εγκαταστάσεις εκτροφής δεκάποδων καρκινοειδών.
Περιβαλλοντικός έλεγχος της αναπαραγωγής. Σπερματοληψία - Μακροσκοπικές και μικροσκοπικές εξετάσεις σπέρματος. Τεχνητή αλλαγή του φύλου. Εφαρμογή τεχνητής γονιμοποίησης. Συλλογή, επώαση και εκκόλαψη των αβγών. Κρυοσυντήρηση γαμετών. In vitro παραγωγή εμβρύων (IVF). Πρόκληση στειρότητας. Κλωνοποίηση αγροτικών ζωικών οργανισμών. Εφαρμογές γονιδιακής τεχνολογίας στην αναπαραγωγή ζωικών οργανισμών. Παραγωγή διαγονιδιακών ζωικών οργανισμών.
Βιολογία των θαλάσσιων θηλαστικών: δελφίνια, φάλαινες, φώκιες, θαλάσσιοι ελέφαντες. Εξέλιξη, ανατομία και οικολογία. Συμπεριφορά και αλληλεπίδραση με το φυσικό τους περιβάλλον. Αποτίμηση φυσικών πληθυσμών και πληθυσμιακή κατανομή τους. Διαχείριση, απειλούμενα είδη και διατήρηση των ειδών. Πάρκα αποκατάστασης και προστασίας.
Εισαγωγή. Εισαγωγή στην επιστήμη της Διατροφής των υδρόβιων ζωικών οργανισμών. Αντικείμενο και στόχοι. Διατροφικές απαιτήσεις σε πρωτεΐνες. Ποιοτικές και ποσοτικές απαιτήσεις υδρόβιων ζωικών οργανισμών σε πρωτεΐνες, παράγοντες που τις επηρεάζουν, απαραίτητα και μη απαραίτητα αμινοξέα, οριακό αμινοξύ, πεπτικότητα πρωτεϊνών, μέτρηση βιολογικής αξίας πρωτεΐνης. Διατροφικές απαιτήσεις σε λιπίδια. Ποιοτικές και ποσοτικές απαιτήσεις υδρόβιων ζωικών οργανισμών σε λιπίδια. Παράγοντες που τις επηρεάζουν, απαραίτητα λιπαρά οξέα, φαινόμενο εξοικονόμησης πρωτεϊνών. Υδατάνθρακες στη διατροφή. Πεπτικότητα και μεταβολισμός υδατανθράκων στη διατροφή των υδρόβιων ζωικών οργανισμών. Διατροφικές απαιτήσεις σε βιταμίνες. Ο ρόλος των βιταμινών και κύριες πηγές τους στις ιχθυοτροφές. Διατροφικές απαιτήσεις σε ανόργανα στοιχεία. Ο ρόλος των ανόργανων στοιχείων και κύριες πηγές τους στις ιχθυοτροφές. Διατροφή ιχθυονυμφών και γεννητόρων. "Ζωντανές" τροφές, πρακτικές διατροφής σε ιχθυογεννητικό σταθμό. Πρακτικές διατροφής εκτρεφόμενων ιχθύων. Διατροφή σε εκτατικά, ημιεντατικά και εντατικά συστήματα εκτροφής. Διατροφικό επίπεδο, συχνότητα σίτισης, μέθοδοι σίτισης κ.λπ.. Παράμετροι υπολογισμού της ανάπτυξης ιχθύων και της αξιοποίησης της τροφής. Μέτρηση σωματομετρικών δεικτών, αύξηση βάρους, συντελεστής μετατρεψιμότητας τροφής, ειδικός ρυθμός ανάπτυξης, συντελεστής αποδοτικότητας πρωτεΐνης κ.λπ.. Διατροφή και θρεπτική αξία εκτρεφόμενων ιχθύων. Θρεπτικά συστατικά του σώματος των ιχθύων. Διατροφικοί παράγοντες που επηρεάζουν τη θρεπτική αξία και τα οργανοληπτικά χαρακτηριστικά των εκτρεφόμενων ιχθύων. Διατροφή και υγεία ιχθύων. Επίδραση της διατροφής στο υδάτινο περιβάλλον. Αλληλεπιδράσεις εκτρεφόμενων ιχθύων με το περιβάλλον, ποιότητα ιχθυοτροφών και επιβάρυνση του υδάτινου περιβάλλοντος. Μελέτη επιστημονικών άρθρων. Σεμινάριο. Ο ρόλος των ιχθυαλεύρων και ιχθυελαίων στη διατροφή των εκτρεφόμενων ιχθύων. Εργαστηριακές ασκήσεις. Επεξεργασία δεδομένων διατροφικού πειράματος, στατιστική επεξεργασία δεδομένων διατροφικού πειράματος, υπολογισμός δεδομένων υδατοκαλλιεργητικής παραγωγής, αναζήτηση βιβλιογραφικών πηγών, παρουσιάσεις ομαδικών εργασιών.
Υδατοκαλλιέργειες. Ορισμοί - Έννοιες. Οικονομική σημασία για τον άνθρωπο. Εκτροφή οξυρρύγχων. Πολυκαλλιέργεια. Εκτροφή χελιού, πέστροφας, σολομού, κυπρίνου, εκτροφές ιχθύων γλυκέων υδάτων, εκτροφή κεφαλοειδών, εκτροφή διθύρων. Προβλήματα εντατικής εκτροφής ιχθύων. Δομή και λειτουργία των διαφόρων συστημάτων εκτροφής των υδρόβιων ζωικών οργανισμών. Αναπαραγωγή και εκτροφή των πλέον διαδεδομένων στην Ελλάδα αλλά και σε παγκόσμιο επίπεδο ειδών των γλυκέων και υφάλμυρων υδάτων.
Εισαγωγή στην οικονομική του περιβάλλοντος. Οικονομική θεωρία και περιβάλλον. Οι αποτυχίες της αγοράς και η κρατική παρέμβαση. Η οικονομική του περιβάλλοντος και των φυσικών πόρων στο σχεδιασμό της περιβαλλοντικής πολιτικής. Οικονομική ανάπτυξη και περιβάλλον. Οικονομία και περιβάλλον. Η περιβαλλοντική καμπύλη Kuznets. Βασικές έννοιες - ορισμοί. Δημόσια και ιδιωτικά αγαθά. Τα βασικά οικονομικά προβλήματα. Φυσικό περιβάλλον - Φυσικοί πόροι. Η θεωρία των εξαντλήσιμων φυσικών πόρων. Η θεωρία των ανανεώσιμων φυσικών πόρων. Αποτυχία αγορών στην προστασία του περιβάλλοντος. Αίτια αποτυχία αγορών. Η θεωρία των εξωτερικοτήτων. Οικονομική θεωρία της προστασίας του περιβάλλοντος. Προσδιορισμός του άριστου επιπέδου ρύπανσης. Η επίτευξη του άριστου επιπέδου ρύπανσης μέσω της λειτουργίας της αγοράς. Μέτρα περιβαλλοντικής πολιτικής: Τα αμιγώς οικονομικά μέσα της περιβαλλοντικής πολιτικής. Μέτρα περιβαλλοντικής πολιτικής: Τα διοικητικά μέσα της περιβαλλοντικής πολιτικής. Οικονομική αξιολόγηση φυσικού περιβάλλοντος. Αξία - τιμή. Οι κατηγορίες των περιβαλλοντικών αξιών. Οικονομική αξιολόγηση φυσικού περιβάλλοντος. Άμεσες μέθοδοι οικονομικής αξιολόγησης του περιβάλλοντος. Οικονομική αξιολόγηση φυσικού περιβάλλοντος. Έμμεσες μέθοδοι οικονομικής αξιολόγησης του περιβάλλοντος. Περιβάλλον, φυσικοί πόροι και διατηρήσιμη ανάπτυξη. Προσαρμογή των εθνικών λογαριασμών. Βασικές αρχές οικονομικής. Πλεόνασμα του καταναλωτή. Πλεόνασμα του παραγωγού. Εισαγωγή στην πρωτογενή έρευνα. Εισαγωγή στη θεωρία της δειγματοληψίας. Το γενικό μοντέλο εκμετάλλευσης ενός ανανεώσιμου φυσικού πόρου (αλιευτικός πλούτος). Προσδιορισμός του άριστου επιπέδου ρύπανσης. Ανάλυση παραδειγμάτων - περιπτώσεων εφαρμογής των οικονομικών μέσων περιβαλλοντικής πολιτικής. Ανάλυση παραδειγμάτων - περιπτώσεων εφαρμογής των διοικητικών μέσων περιβαλλοντικής πολιτικής. Σχεδιασμός πρωτογενούς έρευνας για την μέτρηση των διαστάσεων των περιβαλλοντικών αξιών. Οικονομική αξιολόγηση βιοποικιλότητας στην πράξη. Οικονομική αξιολόγηση παράκτιας ζώνης στην πράξη. Οικονομική αξιολόγηση υδάτινου πόρου στην πράξη.
Εισαγωγή. Τι είναι υγιεινή και ασφάλεια. Ποιότητα τροφίμων - αλιευμάτων. Μικροβιολογικοί κίνδυνοι αλιευτικών προϊόντων Ι. Τροφικές λοιμώξεις και τοξινώσεις. Παθογόνα βακτήρια. Μικροβιολογικοί κίνδυνοι αλιευτικών προϊόντων ΙΙ. Παθογόνα βακτήρια, παράσιτα, ιοί. Ανίχνευση και προσδιορισμός παθογόνων μικροοργανισμών. Χημικοί και βιοχημικοί κίνδυνοι αλιευτικών προϊόντων. Βιοτοξίνες ιχθύων, οστρακοειδών, χημικοί επιμολυντές κ.λπ.. Μεταθανάτιες αλλαγές, αυτόλυση. Μικροβιολογική αλλοίωση αλιευμάτων. Μηχανισμός μικροβιακής αλλοίωσης. Ειδικοί Αλλοιωγόνοι Μικροοργανισμοί (ΕΑΜ). Χημική και ενζυμική αλλοίωση αλιευμάτων. Τάγγιση λιπών, ενζυμική αμαύρωση καρκινοειδών. Η σημασία της ψύξης στους μετασυλλεκτικούς χειρισμούς των αλιευμάτων. Ποιοτικές μεταβολές μετά την εξαλίευση και χημικοί δείκτες φρεσκότητας / αλλοίωσης. Υγιεινή εγκαταστάσεων μεταποίησης αλιευμάτων. Ορθή υγιεινή πρακτική. Κτιριακές εγκαταστάσεις, εξοπλισμός, καθαρισμός - απολύμανση, νερό. Έλεγχος υγιεινής και ποιότητας αλιευμάτων. Σχετική νομοθεσία. Έλεγχος υγιεινής και ποιότητας αλιευμάτων. Σύστημα HACCP.
Εισαγωγή. Προτεινόμενη βιβλιογραφία. Ιστορική αναδρομή. Ο μικροβιακός κόσμος και η σημασία του στη βιόσφαιρα. Οι μικροοργανισμοί και οι τρεις επικράτειες της ζωής. Μικροοργανισμική ποικιλότητα. Bacteria και Archaea. Μεθοδολογία μελέτης υδρόβιων μικροοργανισμών Ι: συλλογή δειγμάτων, καταμέτρηση, βιομάζα και παραγωγικότητα. Μεθοδολογία μελέτης υδρόβιων μικροοργανισμών ΙΙ: βιοποικιλότητα, γονιδιωματικές τεχνολογίες. Οικοφυσιολογία υδρόβιων μικροοργανισμών I: Νόμος του ελαχίστου, Νόμος της αντοχής. Στρατηγικές αντιμετώπισης πενίας. Οικοφυσιολογία υδρόβιων μικροοργανισμών IΙ: Επίδραση περιβαλλοντικών παραμέτρων (θερμοκρασία, ακτινοβολία, υδροστατική πίεση, αλατότητα, κίνηση και ενεργότητα νερού). Μικροοργανισμοί σε γλυκά νερά. Υδρόβιοι μύκητες. Μικροοργανισμοί και θαλάσσιο περιβάλλον: εκβολικά συστήματα, ανοιχτός ωκεανός. Υδρόβια πρώτιστα. Εισαγωγή στη φυκολογία Ι. Ορισμοί, τα κυριότερα φύλα των μικροφυκών. Εισαγωγή στη φυκολογία ΙΙ. Ορισμοί, κατανομή, θρέψη, γενικά χαρακτηριστικά, βιολογικές σχέσεις φυκών. Φύκη και υδατοκαλλιέργειες. Πλαγκτικά τροφικά πλέγματα. Τροφικά πλέγματα σε λιμναία και ρέοντα ύδατα. Μικροβιακά τροφικά πλέγματα υδάτινης στήλης. Κλασσικό τροφικό πλέγμα. Μικροβιακός βρόγχος. Ιικός βρόχος. Μικροβιακοί τάπητες και βιοϋμένια. Συμβιώσεις υδρόβιων μικροοργανισμών. Προκαρυωτικοί οργανισμοί του πεπτικού σωλήνα υδρόβιων οργανισμών.
Ιστορικά στοιχεία των υδατικών πόρων και της διαχείρισής τους. Αρχαιότητα, Κλασσική Εποχή, 20ος-21ος αιώνας. Η απώλεια των υγροτοπικών συστημάτων της Ελλάδας προς όφελος των εγγειοβελτιωτικών έργων τον τελευταίο αιώνα. Το παράδειγμα της Κερκίνης και της Κάρλας. Παγκόσμιος υδρολογικός κύκλος. Διαθεσιμότητα υδατικών πόρων και λειψυδρία στον κόσμο και στην Ελλάδα. Φυσικές και ανθρωπογενείς διεργασίες. Παγκόσμια κλιματική αλλαγή και επιπτώσεις στα υδατικά συστήματα. Διασυνοριακοί υδατικοί πόροι. Υδροδιπλωματία και υδροκυβερνητική. Υδατικό ισοζύγιο λεκάνης απορροής. Μοντέλα βροχόπτωσης, εξατμισοδιαπνοής, επιφανειακής και υπόγειας απορροής. Αλγόριθμος υδατικού ισοζυγίου. Παραδείγματα από την Καστοριά και την Κορώνεια. Βασικές έννοιες και ορισμοί της διαχείρισης των υδατικών πόρων και συστημάτων. Οικολογικές παροχές. Ορισμοί, ιδιότητες, κατηγορίες μεθόδων υπολογισμού. Υδρομορφολογικές παράμετροι. Θεσμικό πλαίσιο. Παραδείγματα από τη Σάμο και το Πήλιο. Οι βασικοί άξονες της ΔΥΠ: α) Σχεδιασμός υδραυλικών έργων, β) Θεσμικό πλαίσιο - Υδατικές περιφέρειες (Οδηγίες Πλαίσιο 2000/60, 2007/60 και Ν. 2139/03), γ) Μαθηματικά εργαλεία βασιζόμενα στην ανάλυση συστημάτων. Υγρότοποι και υδατικά οικοσυστήματα. Αξίες, χρήσεις και οφέλη για το περιβάλλον και τον άνθρωπο. Προστασία και αποκατάστασή τους. Η παρακολούθηση (monitoring) των υδατικών συστημάτων. Δημιουργία αξιόπιστων δεδομένων χρονοσειρών. Η αποτίμηση της οικολογικής τους κατάστασης. Η προσομοίωση (simulation) των ποσοτικών και ποιοτικών παραμέτρων στα υδατικά συστήματα. Μοντέλα χρονικής (τάση), χωρικής (ντετερμινιστικά και στοχαστικά) και αριθμητικής προσομοίωσης. Η βελτιστοποίηση (optimization) με μεθόδους μαθηματικού προγραμματισμού.
Εισαγωγή στην επεξεργασία και τις μεθόδους συντήρησης. Θεωρία των εμποδίων. Θερμικές επεξεργασίες. Ζεμάτισμα, παστερίωση, εμπορική αποστείρωση. Εξοπλισμός θερμικών επεξεργασιών. Υπολογισμός παραμέτρων και χρόνου θερμικής επεξεργασίας (lethal rate, F value etc.). Κονσερβοποίηση αλιευμάτων. Στάδια παραγωγής. Ψύξη, υπερψύξη και κατάψυξη. Μέθοδοι και εξοπλισμός. Μείωση ενεργότητας νερού. Αφυδάτωση-ξήρανση. Καμπύλες ξήρανσης. Εξοπλισμός. Αλάτιση και μαρινάρισμα αλιευμάτων. Κάπνιση αλιευμάτων. Μεταχειρίσεις και επεξεργασία δίθυρων. Εξυγίανση. Αναδυόμενες τεχνολογίες μεταποίησης. Επεξεργασία με υπερ-υψηλή πίεση. Συσκευασία αλιευμάτων. Τροποποιημένη και ελεγχόμενη ατμόσφαιρα. Ενεργός και έξυπνη συσκευασία, εδώδιμες μεμβράνες. Βιοσυντήρηση τροφίμων και αλιευμάτων.
Τεχνητές ιχθυοτροφές - στοιχεία παγκόσμιας και ελληνικής παραγωγής. Θρεπτικά συστατικά των ιχθυοτροφών. Πρωτεΐνες, λιπίδια, υδατάνθρακες, βιταμίνες, ανόργανα στοιχεία. Μη θρεπτικά συστατικά των ιχθυοτροφών και πρόσθετα. Υγρασία, ινώδεις ουσίες, συγκολλητικές ουσίες, καροτενοειδή, αντιοξειδωτικά, αντιβιοτικά, προβιοτικά, ορμόνες, αρωματικές ουσίες και ενισχυτές γευστικότητας. Κατηγορίες ιχθυοτροφών. Ξηρές, ημίξηρες, υγρές ιχθυοτροφές. Ιχθυοτροφές κατά τα διάφορα στάδια ανάπτυξης των ιχθύων. Ιχθυοτροφές για γεννήτορες. Πρώτες ύλες ιχθυοτροφών. Συστατικά ζωικής προέλευσης. Τρόποι παρασκευής τους, θρεπτική σύσταση, πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα προσθήκης τους στο σιτηρέσιο. Πρώτες ύλες ιχθυοτροφών. Συστατικά φυτικής προέλευσης. Τρόποι παρασκευής τους, θρεπτική σύσταση, πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα προσθήκης τους στο σιτηρέσιο. Αντιδιατροφικοί παράγοντες φυτικών πρώτων υλών. Καταρτισμός σιτηρεσίου. υπολογιστικά βήματα - μέθοδος του λογιστικού τετραγώνου. Καταρτισμός σιτηρεσίου - μέθοδος των προσεγγίσεων, μέθοδος του γραμμικού προγραμματισμού. Εξισώσεις για επίλυση του ελαχίστου κόστους. Προϊόντα επιμολύνσεως πρώτων υλών ιχθυοτροφών. Τυχαίες τοξίνες, προϊόντα οξειδώσεως λιπιδίων, βιογενείς αμίνες, τοξίνες φυτοπλαγκτονικής προελεύσεως, βαρέα μέταλλα, φυτοφάρμακα, πολυχλωριωμένα διφαινύλια (PCBs), διοξίνες. Τεχνολογία παρασκευής ιχθυοτροφών. Παραλαβή πρώτων υλών, επεξεργασία. Άλεση, διαφορετικοί τύποι μύλων άλεσης, σφυρόμυλοι, μύλοι κονιοποίησης, μύλοι τριβής, κυλινδρικοί μύλοι, περιστρεφόμενοι κόπτες. Μίξη συστατικών, διαφορετικοί τύποι μίξεως, οριζόντια, κάθετη, υγρή μίξη, διαδικασία μίξεως και αξιολόγηση. Τεχνολογία παρασκευής ιχθυοτροφών. Προετοιμασία και διόγκωση μείγματος, πελλετοποίηση, πελλετοποίηση συμπύκνωσης, ξηρή πελλετοποίηση εξώθησης, πελλετοποίηση UPC, ψυχρή εξώθηση συμπήκτων. Τεχνολογία παρασκευής ιχθυοτροφών. Ψύξη, ξήρανση, θρυμματισμός, κοσκίνισμα. Αποθήκευση και μεταφορά ιχθυοτροφών. Αρνητικές επιδράσεις στη θρεπτική αξία των τροφών κατά την επεξεργασία τους.
Γενικές αρχές της εφαρμοσμένης ειδικής μικροβιολογίας των υδρόβιων οργανισμών. Νοσήματα που οφείλονται σε βακτήρια. Νοσήματα που οφείλονται σε ιούς. Νοσήματα που οφείλονται σε παράσιτα. Νοσήματα που οφείλονται σε μύκητες. Μη μεταδοτικά - Διατροφικά νοσήματα και περιβαλλοντικά νοσήματα. Νεοπλασίες. Νοσήματα εκτρεφόμενων καρκινοειδών, μαλακίων, διθύρων, θηλαστικών και άγριας υδάτινης πανίδας. Νοσήματα τροπικών και διακοσμητικών ιχθύων. Αρχές θεραπείας και αντιμετώπισης των νοσημάτων. Εμβόλια - Πρόληψη νοσημάτων. Νομοθεσία και γενικές αρχές βιοασφάλειας και πρόληψης νόσων. Λήψη ιστορικού, συλλογή, εξέταση και αποστολή δειγμάτων. Διαγνωστικές μέθοδοι που χρησιμοποιούνται στην εφαρμοσμένη μικροβιολογία. Τεχνικές κλασικής μικροβιολογίας και διενέργεια αντιβιογραμμάτων. Τεχνικές διάγνωσης παρασιτικών νοσημάτων. Τεχνικές διάγνωσης ιολογικών νοσημάτων. Σύγχρονες μοριακές τεχνικές. Μικρο- και μακροσκοπικές τεχνικές διάγνωσης. Συζήτηση περιστατικών λοιμωδών και μη νοσημάτων. Ανάλυση τεχνικών θεραπείας και εμβολιασμού. Τήρηση κανόνων πρόληψης σε μια εκτροφή. Κατάρτιση σχεδίων βιοασφάλειας.
Οι διαλέξεις περιλαμβάνουν:
I. Βασικές αρχές ηλεκτρονικής μικροσκοπίας
II. Προετοιμασία βιολογικών δειγμάτων για παρατήρηση με ηλεκτρονικό μικροσκόπιο διελεύσεως
III. Προετοιμασία βιολογικών δειγμάτων για παρατήρηση με ηλεκτρονικό μικροσκόπιο σαρώσεως
IV. Χρησιμοποιούμενες χρώσεις στην ηλεκτρονική μικροσκοπία
V. Παρατήρηση ιών σε ηλεκτρονικό μικροσκόπιο διελεύσεως
VI. Απεικόνιση μορίων στο ηλεκτρονικό μικροσκόπιο διελεύσεως
VII. Κύτταρα και ιστοί στο ηλεκτρονικό μικροσκόπιο διελεύσεως
VIII. Απόπτωση και νέκρωση κυττάρων-Διάκριση με ηλεκτρονικό μικροσκόπιο
IX. Ανοσοϊστοχημεία και ηλεκτρονικό μικροσκόπιο
X. Μικροανάλυση με ακτίνες Χ με τη βοήθεια ηλεκτρονικών μικροσκοπίων
XI. Μικροσκοπία και ανάλυση εικόνας
XII. Άλλες εφαρμογές ηλεκτρονικής μικροσκοπίας
XIII. Μελέτη επιφανειών βιολογικών δειγμάτων
Ασθένειες που προκαλούν απώλειες στην οργανωμένη υδατοεκτροφή. Ασθένειες ιχθύων που οφείλονται σε βακτήρια, παράσιτα, μύκητες και ιούς. Μη μεταδοτικά νοσήματα. Γενικές αρχές πρόληψης και θεραπείας ιχθύων. Μέθοδοι θεραπευτικής αγωγής. Πρακτική εφαρμογή τεχνικών δειγματοληψίας και ανίχνευσης των ασθενειών, με έμφαση στα παθολογικά προβλήματα των εντατικά εκτρεφόμενων ιχθύων.
Ποιοτικά χαρακτηριστικά του νερού. Επιπτώσεις ιχθυοκαλλιεργειών στο περιβάλλον. Θρεπτικά άλατα - Ευτροφισμός. Βενθικό υπόστρωμα - Δείκτες επίδρασης. Γενετική ρύπανση - Ασθένειες και παράσιτα - Χημικά κατάλοιπα. Αλιεία - Παρουσία άγριων ψαριών γύρω από τους ιχθυοκλωβούς. Επιλογή θέσης εγκατάστασης - Διαχειριστικά μέτρα.
Το μάθημα διερευνά τις αρχές της επιστήμης της αλιείας και της οικολογίας, εστιάζοντας στη βιώσιμη διαχείριση των υδάτινων πόρων. Καλύπτοντας τη βιολογία των ιχθύων, τη δυναμική των πληθυσμών, τις αλληλεπιδράσεις των οικοσυστημάτων και τις επιπτώσεις των περιβαλλοντικών και ανθρωπογενών παραγόντων. Οι φοιτητές θα διδαχθούν για την εκτίμηση της αφθονίας των αποθεμάτων και των παραγόντων που την επηρεάζουν στο χώρο και στο χρόνο, καθώς και στις διαχρονικές προσπάθειες διαχείρισης των αποθεμάτων των αλιευόμενων πληθυσμών. Θα ενισχυθούν οι γνώσεις για τα υδάτινα οικοσυστήματα ενσωματώνοντας τις επιστημονικές αρχές με τις πρακτικές εφαρμογές, προετοιμάζοντας τους φοιτητές στην αξιολόγηση στρατηγικών διαχείρισης για τη βιώσιμη αλιεία, την αποτελεσματική χάραξη πολιτικής και εξοπλίζοντας τους με ερευνητικές δεξιότητες για την αντιμετώπιση πραγματικών προκλήσεων στον τομέα της αλιείας και της οικολογίας. Επιπλέον εξετάζονται επιγραμματικά τα πληθυσμιακά χαρακτηριστικά των υδρόβιων οργανισμών, πάνω στα οποία βασίζονται οι περισσότερες διαχειριστικές προσεγγίσεις, και οι μέθοδοι υπολογισμού τους. Το εργαστήριο του μαθήματος θα προσφέρει πρακτική εμπειρία με πραγματικά βιολογικά δεδομένα και μελέτες περίπτωσης, χρησιμοποιώντας κλασική μεθοδολογία και βιοστατιστική για την ανάλυση αλιευτικών δεδομένων και την εκτίμηση των αλιευτικών αποθεμάτων.
Διεργασίες δημιουργίας ιζημάτων. Κατανομή των βενθικών ενδιαιτημάτων, κλιματικές και μικροκλιματικές συνθήκες. Ταξινόμηση και περιγραφές των κοινοτήτων των βενθικών ασπόνδυλων. Ποικιλότητα των θαλάσσιων βενθικών κοινοτήτων στη Μεσόγειο και στις ελληνικές θάλασσες. Μέθοδοι δειγματοληψίας θαλάσσιων βενθικών ενδιαιτημάτων και πειραματικές προσεγγίσεις που χρησιμοποιούνται στη θαλάσσια βενθική οικολογία. Εξέλιξη και προσαρμογή ειδών για ζωή σε συνεκτικά και μη συνεκτικά ιζήματα. Αλληλεπιδράσεις οργανισμού-ιζήματος: Τροποποίηση των επιδράσεων των ειδών και των περιβαλλοντικών αλληλεπιδράσεων στη συμπεριφορά των ειδών και τη λειτουργία των οικοσυστημάτων. Επίδραση της δραστηριότητας των ειδών στα ιζήματα. Ανθρωπογενείς επιδράσεις στο θαλάσσιο βένθος: Αξιολόγηση της ποιότητας των ενδιαιτημάτων. Βενθική βιοποικιλότητα. Συνέπειες της αλλαγής της βιοποικιλότητας στη λειτουργία των οικοσυστημάτων. Συστατικά και μέτρηση της βιοποικιλότητας.
Εισαγωγή στην κλιματική αλλαγή. Βασικές αρχές της επιστήμης του κλίματος. Παγκόσμια κλιματικά μοντέλα και προβλέψεις. Ιστορική κλιματική αλλαγή και οι επιπτώσεις της στο θαλάσσιο περιβάλλον. Ωκεανογραφικές αλλαγές. Αύξηση της θερμοκρασίας των ωκεανών. Οξίνιση των ωκεανών. Αύξηση της στάθμης της θάλασσας. Αλλαγές στα ωκεάνια ρεύματα και τη στρωμάτωση. Βιολογικές αντιδράσεις στην κλιματική αλλαγή. Μεταβολές στα πρότυπα κατανομής και μετανάστευσης των ψαριών. Επιπτώσεις στους αναπαραγωγικούς κύκλους και τους κύκλους ζωής των ψαριών. Αλλαγές στη φυσιολογία και τη συμπεριφορά των ψαριών. Επιπτώσεις στη θαλάσσια βιοποικιλότητα και τη δυναμική των οικοσυστημάτων. Κοινωνικοοικονομικές επιπτώσεις. Επιπτώσεις στις παγκόσμιες και τοπικές αλιευτικές κοινότητες. Οικονομικές συνέπειες για τη βιομηχανία θαλασσινών. Επισιτιστική ασφάλεια και μέσα διαβίωσης. Στρατηγικές προσαρμοστικής διαχείρισης για την κλιματική ανθεκτικότητα. Διεθνείς και εθνικές πολιτικές για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής και της αλιείας. Ο ρόλος των θαλάσσιων προστατευόμενων περιοχών (ΘΠΠ) στην προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή. Στρατηγικές μετριασμού και προσαρμογής. Τεχνολογικές καινοτομίες στις βιώσιμες αλιευτικές πρακτικές. Προσεγγίσεις με βάση το οικοσύστημα για τη διαχείριση της αλιείας. Προσπάθειες μετριασμού της κλιματικής αλλαγής: Μείωση του αποτυπώματος άνθρακα στην αλιεία. Στρατηγικές προσαρμογής με βάση την κοινότητα. Μελλοντικές κατευθύνσεις και καινοτομίες. Μελλοντικά σενάρια και προβλέψεις για την αλιεία και την κλιματική αλλαγή. Ο ρόλος της καινοτομίας και της τεχνολογίας στη βιώσιμη αλιεία. Διεπιστημονικές προσεγγίσεις για την επίλυση ζητημάτων αλιείας που σχετίζονται με το κλίμα.
Εισαγωγή. Ποιοτικός Έλεγχος, Έλεγχος Ποιότητας, Διασφάλιση Ποιότητας. Συστήματα Διαχείρισης Ποιότητας-Πρότυπα. Αρχές συστημάτων διαχείρισης - Αρχές ποιότητας. Πρότυπα διαχείρισης - δομή και απαιτήσεις - συνεχής βελτίωση κύκλος PDCA. Υγιεινή και ποιότητα τροφίμων στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Υγειονομικοί κανονισμοί. Οδηγοί Codex alimentarious. Σύστημα HACCP (κατά Codex alimentarious). Πρότυπο ISO 22000 - Ανάλυση απαιτήσεων. Απαιτήσεις FSSC 22000. Ανάλυση απαιτήσεων του προτύπου ISO 9000. Ανάλυση απαιτήσεων του προτύπου ISO 9000. Επιθεώρηση. Πιστοποίηση - Διαπίστευση. Επιθεώρηση συστημάτων και απαιτήσεις κατά ISO 19011.
Το μάθημα αναλύει τα περιβαλλοντικά ζητήματα αιχμής που συνδέονται με επιβλαβείς μικροοργανισμούς σε υδατικά οικοσυστήματα, καθώς και τρόπους αντιμετώπισής τους μέσω της χειραγώγησης άλλων μικροοργανισμών σε διάφορα υδατικά οικοσυστήματα. Καλύπτονται θέματα που σχετίζονται με τη χρήση μικροοργανισμών στην εκτροφή / καλλιέργεια υδρόβιων ζωικών και φυτικών οργανισμών, καθώς και σε καθιερωμένες και πιο πρόσφατες βιοτεχνολογικές εφαρμογές. Το περιεχόμενο του μαθήματος καλύπτει επίσης την αξιοποίηση μικροοργανισμών για την επίλυση περιβαλλοντικών προβλημάτων και την προώθηση βιώσιμων πρακτικών στα υδατικά οικοσυστήματα. Οι διαλέξεις περιλαμβάνουν τις παρακάτω ενότητες: Εφαρμογές μικροφυκών. Αποδόμηση φαρμακευτικών ουσιών στο υδατικό περιβάλλον. Μικροπλαστικά και υδατικοί μικροοργανισμοί. Χρήση μικροοργανισμών στην αντιμετώπιση διαρροών πετρελαίου στο υδατικό περιβάλλον. Φαρμακευτικές ουσίες από υδρόβιους μικροοργανισμούς. Επιβλαβείς ανθίσεις τοξικών υδρόβιων μικροοργανισμών και αντιμετώπιση τους. Μικροοργανισμοί στις υδατοκαλλιέργειες.
Άνθρωπος, κουλτούρα και εξέλιξη. Ποικιλία και προσαρμογή. Άλλα πρωτεύοντα θηλαστικά. Νεολιθική εποχή στην Αφρική. Νεολιθική εποχή στην Ευρώπη και την Ασία. Οι πρώτοι αγρότες της Αμερικής. Η εξάπλωση της παραγωγής τροφής. Αγρότες και ποιμένες της Μέσης Ανατολής. Οι πρώτες πόλεις. Οργάνωση ζωής στις πόλεις. Τα πρώτα βασίλεια. Κράτος, ακμή και παρακμή. Αποικιοκρατία και το παγκόσμιο σύστημα.
Εισαγωγή - Νομοθεσία. Οργάνωση και διοίκηση μελετών. Περιβαλλοντικές επιπτώσεις υδατοκαλλιεργειών. Τεχνικές διερεύνησης επιπτώσεων. Μοντέλα Η/Υ. Εφαρμογή μελετών περιβαλλοντικών επιπτώσεων.
Γενικές αρχές φυσιολογίας. Η φύση και τα επίπεδα της προσαρμογής. Συγκριτική φυσιολογία υδρόβιων ζωικών οργανισμών. Φυσιολογικές προσαρμογές υδρόβιων ασπόνδυλων. Ενεργειακός μεταβολισμός. Αναπνοή και κυκλοφορία υδρόβιων ασπόνδυλων και σπονδυλωτών. Ορμονική ρύθμιση υδρόβιων σπονδυλωτών. Ορμονική ρύθμιση υδρόβιων ασπόνδυλων. Ιστοφυσιολογία και προσαρμογή στο υδρόβιο περιβάλλον. Φυσιολογία της ώσμωσης, ωσμορύθμιση και απέκκριση. Θρέψη, φυσιολογία και ανάπτυξη μικροοργανισμών - Ο ρόλος των μικροοργανισμών στη φυσιολογία των ιχθύων. Προβιοτικοί μικροοργανισμοί στις υδατοκαλλιέργειες. Επηρεασμός φυσιολογικών λειτουργιών από εξωτερικούς παράγοντες σε υδρόβιους ζωικούς οργανισμούς. Ειδικά θέματα φυσιολογίας φυτών και υδρόβιων φυτών.
Οικολογική σκέψη στα βυζαντινά κείμενα. Το φυσικό περιβάλλον στις βυζαντινές πηγές. Σχέση ανθρώπου και δημιουργίας. Το φυσικό περιβάλλον στη βυζαντινή τέχνη. Η σχετική νομοθεσία και το δίκαιο. Η πνευματική διάσταση του οικολογικού ζητήματος. Το πνεύμα της άσκησης στο Βυζάντιο: Λιτότητα, ολιγάρκεια, ολιγοδεΐα. Αστικό περιβάλλον στο Βυζάντιο. Αγροτικό περιβάλλον στο Βυζάντιο. Το νερό στο Βυζάντιο. Οι παράμετροι: κατανάλωση και ευδαιμονισμός. Σύγχρονη εφαρμογή των Βυζαντινών κειμένων. Ανακεφαλαίωση, αξιολόγηση, συμπεράσματα.
Εισαγωγή στην παράκτια οικονομία και δημογραφία: βασικές έννοιες, σημασία δημογραφικών χαρακτηριστικών και εξελίξεων. Οικονομία της παράκτιας ζώνης, χρήσεις γης, η ανθρώπινη παρέμβαση στην παράκτια ζώνη. Η παράκτια ζώνη με νομικούς όρους. Πηγές δημογραφικών δεδομένων: απογραφές πληθυσμού, μητρώα κ.ά.. Εργαλεία της δημογραφικής ανάλυσης. Μέθοδοι και τεχνικές της δημογραφικής ανάλυσης. Μακρο-οικονομικές επιπτώσεις των δημογραφικών εξελίξεων. Δημογραφική μετάβαση και οικονομική ανάπτυξη σε παγκόσμιο και Ευρωπαϊκό επίπεδο. Ανάλυση της συσχέτισης μεταξύ ενός ή μη δυναμικού δημογραφικού προφίλ και της οικονομικής ανάπτυξης. Δημογραφία: Οικονομικές και κοινωνικές πολιτικές. Η δημογραφική κατάσταση της Ελλάδας στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Δημογραφική κατάσταση και δημογραφικές προοπτικές του παράκτιου χώρου στην Ελλάδα. Επιπτώσεις της δημογραφίας στην οικονομική ανάπτυξη, στην απασχόληση, στις επενδύσεις, στην αποταμίευση καθώς και στις οικονομικές - παραγωγικές δραστηριότητες στον παράκτιο χώρο.
Η εισαγωγή ανθρωπολογικών ερευνητικών μεθόδων υποστηρικτικά προς τις βιολογικές προσεγγίσεις. Η ανάδειξη του ρόλου του ανθρώπου ως μείζονος σημασίας στη διατήρηση της ισορροπίας του φυσικού περιβάλλοντος. Ο ρόλος του συστήματος αξιών των εμπλεκομένων ως βάση επικοινωνίας παρά σύγκρουσης. Η ευαισθητοποίηση της τοπικής κοινωνίας και η συνεργασία στην ανταλλαγή απόψεων/γνώσεων. Ο συντονισμός δράσεων μεταξύ ακαδημαϊκής και τοπικής κοινότητας προς την αναβάθμιση του βιοτικού επιπέδου. Η μετάδοση της ιδέας ότι η προστασία του περιβάλλοντος απαιτεί συλλογική συνείδηση και δράση καθώς καθίσταται πλέον καίριας σημασίας για την ίδια την επιβίωση του ανθρώπου.
Σύνθεση της ατμόσφαιρας. Κατακόρυφη μεταβολή μετεωρολογικών παραμέτρων. Ηλιακή και γήινη ακτινοβολία. Θερμοκρασία (αέρα και υδάτων). Ατμοσφαιρική πίεση. El Nino και La Nina. Άνεμος. Υγρομετρικές παράμετροι. Εξάτμιση και Εξατμισοδιαπνοή και μέθοδοι μέτρησής τους. Δρόσος, πάχνη και ομίχλη. Νέφη. Ατμοσφαιρικά κατακρημνίσματα. Ατμοσφαιρικές διαταράξεις. Μετεωρολογικά όργανα. Κλίμα και κλιματική ταξινόμηση.
Ανερχόμενα μικροβιακά παθογόνα των τροφίμων. Αλληλεπίδραση παθογόνων και αλλοιωγόνων μικροοργανισμών. Βιοϋμένια μικροβιακών παθογόνων και η αντιμετώπισή τους. Σύγχρονες τεχνικές (υπέρηχοι, ηλεκτρικοί παλμοί, ακτινοβολία) για την αδρανοποίηση μικροοργανισμών. Σύγχρονες τεχνικές (υψηλή πίεση, ψυχρό πλάσμα) για την αδρανοποίηση μικροοργανισμών. Μικροβιολογία προόρησης. Εφαρμογές στη μικροβιολογία τροφίμων. Quorum sensing. Η σημασία του στη μικροβιολογία τροφίμων. Μοριακές τεχνικές (καλλιεργητικές και μη καλλιεργητικές) για μικροβιολογική ανάλυση τροφίμων. Τεχνολογίες Next Generation Sequencing. Εφαρμογές της MALDI-TOF MS και HRM στη μικροβιολογία τροφίμων. Εφαρμογές της ποσοτικής PCR για μικροβιολογική ανάλυση τροφίμων. Ενεργός συσκευασία και εδώδιμες μεμβράνες - επίδραση στους μικροοργανισμούς. Εφαρμογές της θαλάσσιας βιοτεχνολογίας στην τεχνολογία τροφίμων - Μοριακές μέθοδοι. Διερεύνηση βιοδραστικών ουσιών από θαλάσσιους οργανισμούς με μοντέρνες αναλυτικές μεθόδους και η χρήση τους στη μικροβιολογία τροφίμων. Προσδιορισμός metabolomics των κυριότερων αλλοιωγόνων μικροοργανισμών με μοντέρνες αναλυτικές μεθόδους.
Χαρτογράφηση. Προσδιορισμός και ταξινόμηση υδρογραφικού δικτύου περιοχής. Καθορισμός λεκάνης απορροής και υπολεκανών με χρήση Γεωγραφικών Πληροφοριακών Συστημάτων. Φυσιογραφικά χαρακτηριστικά. Εκτίμηση μέγιστης πλημμυρικής επιφανειακής απορροής. Διαβρώσεις - Προσχώσεις - Στερεομεταφορά. Μοντέλα πρόβλεψης εδαφικής διάβρωσης. Συντελεστής μεταφορικότητας των φερτών υλικών. Βελτίωση της απορροής των επιφανειακών νερών στις παραποτάμιες περιοχές. Εφαρμογή σε φυσικό υδατόρρευμα.
Βασικές έννοιες και ορισμοί. Παγκόσμια κλιματική αλλαγή. Το φαινόμενο του θερμοκηπίου. Μεσοπαγετώδεις περίοδοι, ολόκαινο, υπερθέρμανση, άνοδος Μ.Σ.Θ. Ακραία φαινόμενα, πυρκαγιές και απογύμνωση του φυτικού καλύμματος, καταιγίδες, στιγμιαίες πλημμύρες (flash floods), λασπορροές (mudflows), λειψυδρία. Παραδείγματα από τον ελλαδικό χώρο. Τα κλιματικά μοντέλα του IPCC. Ο ρόλος των ΜΜΕ στην αποτύπωση του πραγματικού κινδύνου ή/και στη δημιουργία εντυπώσεων. Επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής στην ποσότητα και ποιότητα του νερού, στα υδατικά συστήματα και οικοσυστήματα, στην προσφορά και ζήτηση του υδατικού ισοζυγίου και στην ανθρώπινη διαβίωση. Παρακολούθηση (monitoring) και αξιοποίηση βάσεων δεδομένων - χρονοσειρών. Εφαρμογές με χρήση στοχαστικών μοντέλων και τεχνητών νευρωνικών δικτύων (artificial neural networks). Ο αντίλογος της κλιματικής αλλαγής.
Εισαγωγή, οι άργιλοι ως συστατικό του θαλάσσιου περιβάλλοντος. Βασικές κρυσταλλικές δομές, στοιχεία κρυσταλλογραφίας. Δομή και ιδιότητες των πρωτογενών πυριτικών ορυκτών. Δομή και ιδιότητες των πρωτογενών φυλλοπυριτικών ορυκτών. Δευτερογενή ορυκτά της αργίλου - δομή και ιδιότητες των ορυκτών 2:1. Δευτερογενή ορυκτά της αργίλου - δομή και ιδιότητες των ορυκτών 1:1. Άλλα δευτερογενή ορυκτά - οξείδια σιδήρου, μαγγανίου και αργιλίου. Μέθοδοι ταυτοποίησης των ορυκτών της αργίλου, χημική ανάλυση, ακτίνες Χ. Ρόλος των ορυκτών της αργίλου στα θαλάσσια ιζήματα. Περιβαλλοντικές εφαρμογές των ορυκτών της αργίλου. Άλλες χρήσεις των ορυκτών της αργίλου.
Εισαγωγή στη φυσική του υποβρύχιου ήχου και τα βασικά της επεξεργασίας σήματος, καθώς και επισκόπηση των βιολογικών ήχων και των εφαρμογών της βιοακουστικής στη θαλάσσια οικολογική παρακολούθηση.
Πρώτη επαφή με τον χώρο της έρευνας, τα είδη ζώων εργαστηρίου. Σχεδιασμός ερευνητικού πρωτοκόλλου. Δυνατότητες χρήσης πειραματόζωων ανάλογα με το είδος της μελέτης. Χειρισμός ζώων εργαστηρίου - διατροφή - συντήρηση. Τεχνικές αναισθησίας. Αρχές βιοηθικής. Σχεδιασμός μελέτης - πρωτοκόλλου με τη χρήση ζώων εργαστηρίου. Τεχνικές θανάτωσης ζώων εργαστηρίου. Λήψεις ιστολογικών δειγμάτων, διατήρησης και χρώσης αυτών. Απεικονιστικές μέθοδοι στην πειραματική έρευνα. Φυσιολογία ζώων εργαστηρίου. Συγκριτικές διάφορες με ανθρώπινους οργανισμούς.
Το μάθημα καλύπτει τις θεμελιώδεις έννοιες της τεχνητής νοημοσύνης, συμπεριλαμβανομένης της μηχανικής μάθησης, της επεξεργασίας γλώσσας και εικόνας και της ανάλυσης δεδομένων, καθώς και τις πρακτικές εφαρμογές τους σε εκπαιδευτικά και ερευνητικά περιβάλλοντα. Οι φοιτητές θα διδαχθούν μεθόδους αξιοποίησης της τεχνητής νοημοσύνης για την ενίσχυση της παραγωγικότητας, τον εξορθολογισμό των ερευνητικών διαδικασιών και τη βελτίωση των εκπαιδευτικών αποτελεσμάτων μέσω της εξατομικευμένης μάθησης και της αυτοματοποιημένης διαχείρισης δεδομένων. Έμφαση θα δοθεί σε δεοντολογικά ζητήματα, διασφαλίζοντας την υπεύθυνη χρήση των τεχνολογιών τεχνητής νοημοσύνης. Στο τέλος του μαθήματος, οι φοιτητές θα είναι ικανοί να χρησιμοποιούν εργαλεία τεχνητής νοημοσύνης για να ενισχύσουν τις ερευνητικές τους δυνατότητες και τις εκπαιδευτικές τους πρακτικές, προωθώντας την καινοτομία και την αποτελεσματικότητα στους αντίστοιχους τομείς τους. Ο αντίκτυπος του μαθήματος θα περιλαμβάνει την προώθηση της καινοτομίας, τη βελτίωση της αποτελεσματικότητας της έρευνας και την προετοιμασία των φοιτητών να περιηγηθούν και να συμβάλουν σε ένα εκπαιδευτικό τοπίο που ενσωματώνει όλο και περισσότερο την τεχνητή νοημοσύνη.
Οι διαλέξεις περιλαμβάνουν τις διάφορες μορφές διακυβέρνησης. Διαδικασία λήψης αποφάσεων σε τοπικό, εθνικό, περιφερειακό και διεθνές επίπεδο. Παραδείγματα. Πολιτικές. Δικαιοδοσίες. Διαβουλεύσεις. Συμβουλές. Πρόσβαση σε ύδατα και πόρους, Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη, συμφωνίες αλιευτικής σύμπραξης. Εισαγωγή στις έννοιες και διαφορές των κανονισμών, προτάσεων, συστάσεων και την διαδικασία λήψης αποφάσεων σε εθνικό, ευρωπαϊκό και διεθνές επίπεδο, τις επιτροπές, τις δομές και τις παραμέτρους διαμόρφωσης και εφαρμογής της Θαλάσσιας και Αλιευτικής Διακυβέρνησης και Πολιτικής. Εισαγωγή στην Ολοκληρωμένη Θαλάσσια Πολιτική στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στο οικολογικό αποτύπωμα των αποφάσεων και στον βαθμό που αυτές ακολουθούν πρακτικές χρηστής διακυβέρνησης και πολιτικής.
Η διαδικασία της επικοινωνίας. Αναγκαιότητα της επικοινωνίας. Ορισμοί της περιβαλλοντικής επικοινωνίας. Συσχέτιση περιβαλλοντικής επικοινωνίας και εκπαίδευσης. Μοντέλα για τον σχεδιασμό και την εφαρμογή προγραμμάτων περιβαλλοντικής επικοινωνίας και εκπαίδευσης. Περιβαλλοντική διερμηνεία και περιβαλλοντική ευαισθητοποίηση. Η λειτουργία των ΜΜΕ. ΜΜΕ και περιβαλλοντική εκπαίδευση. ΜΜΕ ως περιβαλλοντικοί εκπαιδευτές. ΜΜΕ και διασκέψεις για την περιβαλλοντική εκπαίδευση. ΜΜΕ και περιβαλλοντική ευαισθητοποίηση. ΜΜΕ και περιβαλλοντική πληροφόρηση. Ο ρόλος των δημοσιογράφων στην κάλυψη περιβαλλοντικών θεμάτων. Μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Εκστρατείες ενημέρωσης - ευαισθητοποίησης. Συμμετοχή των πολιτών - Περιβαλλοντική εκπαίδευση. Συμμετοχή των πολιτών - Διεθνής και Ελληνική Νομοθεσία. Καθορισμός και περιγραφή της περιβαλλοντικής επικινδυνότητας. Μελέτη περίπτωσης: Κλιματική αλλαγή - αειφορική ανάπτυξη - κυκλική οικονομία. Μελέτη περίπτωσης: Θέματα ενέργειας - αξιοποίηση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας.
Η οικολογία στην αρχαία Ελλάδα. Η φιλοσοφική σκέψη των αρχαίων Ελλήνων. Η οικολογία στο Βυζάντιο. Η σχέση των Βυζαντινών με τη φύση (φυτά ζώα, υδάτινοι πόροι). Οικολογία και σύγχρονος κόσμος. Οικολογία ως φυσική επιστήμη, οικολογική κρίση. Οικολογία: ηθική και πνευματική προσέγγιση. Θρησκεία, οικολογία και φυσικό περιβάλλον. Οικολογία και κοινωνία (πολιτική, υγεία, γεωργία, οικονομία, βιολογία δίκαιο, παιδεία, τέχνη). Υδάτινο περιβάλλον, πολιτισμική και ηθική αξία (νερό, πολιτισμός, υδρολογικός κύκλος, διαχείριση υδάτων). Η κλιματική αλλαγή στο φυσικό περιβάλλον. Πολιτική και οικονομική διάσταση της κλιματικής κρίσης. Υγεία και κλιματική αλλαγή. Κλιματική κρίση και επιπτώσεις στη γεωργία και το υδάτινο περιβάλλον. Αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης. Οικολογία και τεχνητή νοημοσύνη.
Έννοια και εφαρμογές της επιστήμης της Εκτιμητικής και της Λογιστικής. Βασικές έννοιες και αναγκαίοι τύποι από τα οικονομικά μαθηματικά. Αρχές, δυσχέρειες και επιδιώξεις εκτίμησης της αξίας περιουσιών στοιχείων. Μέθοδοι εκτίμησης και τρόποι υπολογισμού της αξίας περιουσιακών στοιχείων. Απόσβεση: Έννοια, αίτια και σκοπός. Παράγοντες που επηρεάζουν την απόσβεση. Μέθοδοι απόσβεσης. Εισαγωγή στη Λογιστική: έννοια και περιεχόμενο. Αντικείμενο. Σκοποί. Διάκριση λογιστικής ανάλογα με τον τομέα εφαρμογής της. Μέθοδοι: Απλογραφική μέθοδος. Διπλογραφική μέθοδος. Βελτιωμένη απλογραφική. Σύγκριση λογιστικών μεθόδων. Λογιστικά συστήματα: Κλασικό σύστημα. Σύστημα ημερολογίου - καθολικού. Συγκεντρωτικό σύστημα. Λογιστικά βιβλία: Βιβλίο απογραφής. Ημερολόγιο. Καθολικό. Βιβλίο αποθήκης. Βιβλίο ταμείου. Βοηθητικά βιβλία. Λογαριασμοί: Έννοια και σημασία. Τεχνική τήρησης και τρόπος ενημέρωσης. Κατηγορίες. Λογιστικό σχέδιο. Απογραφή και Ισολογισμός: Έννοια, σημασία και διάκριση. Ημερομηνία απογραφής. Ενεργητικό, παθητικό και καθαρή περιουσία. Ισολογισμός: Ισολογισμός. Έννοια, περιεχόμενο, παρουσίαση και σημασία. Είδη και ιδιότητες. Εργαστηριακή άσκηση: Εισαγωγικές έννοιες στα οικονομικά μαθηματικά. Υπολογισμός τόκου, επιτοκίου. Υπολογισμός αρχικού και τελικού κεφαλαίου. Εύρεση χρόνου. Υπολογισμός της αξίας περιοδικών προσόδων ή δαπανών. Παραδείγματα εκτίμησης περιουσιακών στοιχείων. Υπολογισμός απόσβεσης με την εφαρμογή της σταθερής μεθόδου. Υπολογισμός απόσβεσης με την εφαρμογή της φθίνουσας μεθόδου. Καταχώρηση στοιχείων στο Ημερολόγιο. Καταχώρηση στοιχείων στο Γενικό Καθολικό. Υπολογισμός καθαρής περιουσίας. Σύνταξη ισολογισμού. Οικονομικό αποτέλεσμα μονάδας υδατοεκτροφών.
Γενική φαρμακολογία. Φαρμακοκινητική - Φαρμακοδυναμική. Ασφάλεια φαρμάκων. Αντιβιοτικά -Αντιπαρασιτικά - Απολυμαντικά. Εμβόλια - αναισθητικά - αντιβιόγραμμα.
Εισαγωγή - Γενικά για την ενυδρειολογία. Εισαγωγή - Γενικά για την ενυδρειοπονία. H διατήρηση διακοσμητικών ψαριών σε ελεγχόμενες συνθήκες - Ο ρόλος του κλάδου και οικονομική διάσταση. Το φυσικό περιβάλλον των ψαριών του ενυδρείου (θερμά νερά της Ασίας, μεγάλες αφρικανικές λίμνες, όξινα νερά του Αμαζονίου, σκληρά νερά της Κεντρικής Αμερικής, υφάλμυρα ύδατα, κοραλλιογενείς ύφαλοι). Εγκατάσταση του ενυδρείου (εξοπλισμός, επιλογή σχήματος, τοποθέτηση, φόντο, έδαφος). Εγκατάσταση του ενυδρείου (θέρμανση, φιλτράρισμα, διάκοσμος, εγκατάσταση, άφιξη ψαριών, συντήρηση). Ποιότητα νερού στο ενυδρείο: φυσικοχημικά χαρακτηριστικά του νερού, θερμοκρασία, χλώριο, οξυγόνο, διοξείδιο του άνθρακα, σκληρότητα, αλατότητα, ρυθμιστική ικανότητα, pH, ημερήσιοι κύκλοι. Αζωτούχες ουσίες (αμμωνία, νιτρικά άλατα, κύκλος αζώτου). Φιλτράρισμα (βιολογικό, μηχανικό). Διατροφή διακοσμητικών ιχθύων (διαιτητικές ανάγκες, τύποι τροφών, σίτιση). Διατροφή ψαριών σε συστήματα ενυδρειοπονίας. Ποιότητα νερού και ρόλος των βακτηρίων σε ένα σύστημα ενυδρειοπονίας. Ψάρια και φυτά που χρησιμοποιούνται σε συστήματα ενυδρειοπονίας. Αναπαραγωγή (το ενυδρείο της αναπαραγωγής, νερό, γεννήτορες, ιχθύδια, αναπαραγωγή διαφόρων ειδών). Ψάρια του γλυκού νερού (Belontiidae, χαρακίδες, κιχλίδες, γοβιτίδες). Ψάρια του γλυκού νερού (κυπρινίδες, killifish, Melanotaenidae, Atherinidae, γατόψαρα, ζωοτόκα). Ψάρια του θαλασσινού νερού (πομακεντρίδες, αγγελόψαρα, πεταλούδες, πέρκες). Ψάρια του θαλασσινού νερού (χειλούδες, σκορπιοί, βαλιστές, "τετράγωνα", "χειρουργοί", σαλιάρες, γοβιοί). Φυτά (βιολογία, ίζημα, φωτισμός, επιλογή φυτών, επίδραση θρεπτικών, επιλογή θέσης, σπάνια φυτά). Λειτουργία ενυδρείων. Μέτρηση φυσικοχημικών παραμέτρων νερού, συντήρηση μηχανικού και βιολογικού φίλτρου, αναισθητοποίηση ψαριών, κατασκευή - συντήρηση ενυδρείων. Σχεδιασμός συστημάτων ενυδρειοπονίας.
Οικονομική ανάπτυξη και παραγωγικοί συντελεστές. Εισαγωγή στις επιστημονικές έννοιες και προσεγγίσεις των κλιματικών αλλαγών. Εξέλιξη του κλίματος: Παρατηρούμενες κλιματικές αλλαγές σχετικά με τη θερμοκρασία, τη βροχόπτωση, την παγοκάλυψη και τη στάθμη της θάλασσας. Συχνότητα εμφάνισης ακραίων καιρικών φαινομένων - φυσικών καταστροφών. Οικονομικό κόστος και επιπτώσεις της υπερθέρμανσης του πλανήτη από τη δεύτερη βιομηχανική επανάσταση: ιστορικές τάσεις θερμοκρασίας και οικονομικές επιπτώσεις των εκπομπών CO2 και της αύξησης της θερμοκρασίας. Αρνητικές εξωτερικές επιδράσεις, οικονομία ευημερίας και θεωρία επιλογών του κοινού. Τα κυριότερα αίτια των κλιματικών αλλαγών και ο ρόλος των ανθρωπογενών δραστηριοτήτων. Προβλέψεις - στρατηγικές προοπτικές: Πιθανές αλλαγές στο φυσικό περιβάλλον στον 21ο αιώνα. Επιπτώσεις των κλιματικών αλλαγών στο φυσικό περιβάλλον, στις οικονομικές δραστηριότητες και στον πληθυσμό (μετακινήσεις πληθυσμών - περιβαλλοντική μετανάστευση). Οικονομικά της κλιματικής αλλαγής: θεωρία και ανάλυση. Οικονομικά μοντέλα και μερικές εμπειρικές μέθοδοι αξιολόγησης των επιπτώσεων των κλιματικών αλλαγών στα έθνη και την παγκόσμια οικονομία. Ρόλος των διεθνών οργανισμών και των ευρωπαϊκών θεσμικών οργάνων λήψης αποφάσεων για τις κλιματικές αλλαγές. Θεσμικό πλαίσιο που διέπει την αντιμετώπιση των κλιματικών αλλαγών σε παγκόσμιο και ευρωπαϊκό επίπεδο. Παρουσίαση των κύριων κλιματικών σεναρίων (IPCC). Στρατηγικές και πολιτικές προσαρμογής στις κλιματικές αλλαγές: Διεθνής ασφάλεια και αναζήτηση τρόπων περιορισμού της κοινωνικής και οικολογικής τρωτότητας (adaptation - vulnerability). Στρατηγικές και πολιτικές περιορισμού των κλιματικών αλλαγών: Αιτίες και στόχοι για τον περιορισμό των εκπομπών των αερίων του θερμοκηπίου (mitigation). Πλαίσιο οικονομικής πολιτικής για την καταπολέμηση των συνεπειών της δυσμενούς κλιματικής αλλαγής: φόροι, καθεστώς ανώτατων ορίων και εμπορίου, άδειες άνθρακα, ρύθμιση και επιπτώσεις στην κατανάλωση και την παραγωγή. Ενδεχόμενες συνέργειες μεταξύ στρατηγικής προσαρμογής (βραχυπρόθεσμα - τοπική κλίμακα) στις κλιματικές αλλαγές και στρατηγικής περιορισμού (μακροπρόθεσμα - παγκόσμια κλίμακα) των κλιματικών αλλαγών. Ευπάθεια στην κλιματική αλλαγή και η χωρική διάσταση. Κλιματική αλλαγή και βιώσιμη ανάπτυξη. Ανθεκτικότητα: Θεωρία ή θεωρίες; Ορισμός της ανθεκτικότητας - Ανθεκτικότητα στις ανθρωπιστικές επιστήμες - Συνεισφορά και περιορισμοί της ανθεκτικότητας στη χωρική διαχείριση της κλιματικής αλλαγής - Συνάφεια της έννοιας της ανθεκτικότητας για ορισμένα είδη περιβαλλοντικών κινδύνων, φυσικών καταστροφών. Ενίσχυση της ανθεκτικότητας στις κλιματικές αλλαγές στον παράκτιο χώρο. Οι πολύπλοκες χωρικές αλληλεπιδράσεις στο πλαίσιο της κλιματικής αλλαγής. Τρίπτυχο: Τρωτότητα - Ανθεκτικότητα - Προσαρμογή (σημασία και εννοιολογικό πλαίσιο). Ο χώρος ως πολύπλοκο σύστημα, τρωτό, ανθεκτικό και με δυνατότητες προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή: Συστημική ερμηνεία του δίπτυχου χωρική τρωτότητα - χωρική προσαρμογή στο πλαίσιο της κλιματικής αλλαγής. Μεθοδολογία αξιολόγησης - Περιορισμοί και κριτήρια επιλογής δεικτών - Μέτρηση της χωρικής ανθεκτικότητας και της εξέλιξης της διαχείρισης της κλιματικής αλλαγής σε τοπικό επίπεδο. Ανάλυση μελετών περίπτωσης σε ευρωπαϊκό και διεθνές επίπεδο. Πολιτική οικονομία της διεθνούς συνεργασίας για την κλιματική πολιτική και η συμφωνία του Παρισιού. Οικονομική ανάλυση των περιβαλλοντικών πολιτικών στην ΕΕ και αξιολόγηση της αποτελεσματικότητας των στρατηγικών για την κλιματική αλλαγή στα κράτη μέλη της Ε.Ε..
Διαχείριση ζώων με σκοπό την εξασφάλιση υγιούς πληθυσμού. Βελτιστοποίηση της υγείας και της ανοσίας μέσω σωστών διαχειριστικών πρακτικών. Διαχείριση παθογόνων με σκοπό την αποφυγή, περιορισμό και απομάκρυνσή τους. Διαχείριση ανθρώπινου δυναμικού. Εκπαίδευση, οργάνωση προσωπικού και καθοδήγηση επισκεπτών με σκοπό την αποφυγή εξάπλωσης ασθενειών.
Η "Γαλάζια οικονομία" επιδιώκει να αξιοποιήσει στο έπακρο τους διαθέσιμους πόρους χρησιμοποιώντας έως και τα απόβλητα ως εναλλακτική πηγή πλούτου. Η "Κυκλική οικονομία" αντίστοιχα είναι ένα παραγωγικό και καταναλωτικό μοντέλο που αποσκοπεί στην αύξηση της αποδοτικότητας των πρώτων υλών μέσω της χρήσης των υλικών για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα, με παράλληλη ελαχιστοποίηση της χρήσης φυσικών πόρων.
Ορισμοί και κατηγορίες μοντέλων προσομοίωσης. Χωρικά, χρονικά, ντετερμινιστικά, στοχαστικά, εμπειρικά, μηχανιστικά, αναλυτικά, αριθμητικά μοντέλα. Τα μοντέλα κουτιού (box models). Μονοδιάστατα - δισδιάστατα - τρισδιάστατα μοντέλα. Πλεονεκτήματα, ιδιότητες, χρήση τους. Διαδικασία προσομοίωσης. Τύποι μαθηματικών μοντέλων ποιότητας υδάτων. Υπολογιστικές μέθοδοι. Η μέθοδος των πεπερασμένων διαφορών. Αξιοπιστία και αριθμητική ευστάθεια των λύσεων. Εξαγωγή και λύση εξισώσεων σταθερής κατάστασης. Μονοδιάστατα μοντέλα σταθερής και ασταθούς κατάστασης σε ανοιχτούς αγωγούς. Δισδιάστατα μοντέλα χωρικής παρεμβολής των παραμέτρων της ποιότητας των υδάτων με ντετερμινιστικές και στοχαστικές μεθόδους σε λίμνες - ταμιευτήρες. Τρισδιάστατα μοντέλα σταθερής και ασταθούς κατάστασης σε υπόγειους υδροφορείς. Εφαρμογές χωροχρονικών αναλύσεων στην προσέγγιση υδρολογικών και υδραυλικών θεμάτων. Εισαγωγή στα χρονικά μοντέλα. Τάση, εμμονή, περιοδικότητα κυκλικότητα, στασιμότητα, αυτοσυσχέτιση σε χρονοσειρές. Έλεγχος τάσεων των ποιοτικών και ποσοτικών παραμέτρων του νερού. Το μη παραμετρικό κριτήριο του Spearman. Τα ολοκληρωμένα αυτοπαλινδρούμενα μοντέλα κινούμενου μέσου (ARIMA). Εφαρμογές τους στην περιβαλλοντική υδρολογία. Το μοντέλο προσομοίωσης MODFLOW. Μέθοδοι βελτιστοποίησης Γραμμικού και μη Γραμμικού Προγραμματισμού. Το μοντέλο βέλτιστης διαχείρισης MODMAN. Ζεύξη μοντέλων ποιότητας και ποσότητας (υδατικού ισοζυγίου) σε επιφανειακά και υπόγεια νερά με τη χρήση ολοκληρωμένων πακέτων υδροπληροφορικής και Γ.Σ.Π..
Διαχείριση μονάδων υδατοκαλλιεργειών. Οργανογράμματα – χρονοδιαγράμματα. Ανθρώπινο δυναμικό. Μοντέλα διαχείρισης.
Εισαγωγή. Ιστορικό πλαίσιο. Πυκνότητα και ευστάθεια υδάτινης στήλης. Θαλάσσια κινηματική. Εξίσωση διατήρησης όγκου. Εξισώσεις κίνησης χωρίς τριβή. Γεωστροφικά ρεύματα. Διεργασίες ανάμιξης. Εξισώσεις κίνησης µε τριβή. Εξίσωση διατήρησης στροβιλισμού. Ανεµογενή ρεύματα. Ανεµογενής θαλάσσια κυκλοφορία. Ισημερινές διεργασίες και κυκλοφορία. Ωκεανογραφική προσομοίωση. Βαθιά κυκλοφορία, κλιματική αλλαγή και επιπτώσεις στα θαλάσσια οικοσυστήματα.
Εισαγωγή στις τεχνικές ποιότητας και ελέγχου αυθεντικότητας και νοθείας. Δειγματοληψία και προετοιμασία δείγματος για ανάλυση. Προσδιορισμός βιομορίων - φασματοφωτομετρία. Ανοσολογικοί προσδιορισμοί. Χρωματογραφικές μέθοδοι προσδιορισμού πρωτεϊνών. Υγρή χρωματογραφία υψηλής απόδοσης και εφαρμογές. Αέρια χρωματογραφία. Φασματομετρία μαζών και εφαρμογές. Πρωτεομική ανάλυση. Μοριακές τεχνικές Ι. Μοριακές τεχνικές ΙΙ. Μη παρεμβατικές φασματικές τεχνικές προσδιορισμού νοθείας και αυθεντικότητας. Βιοπληροφορική στην ανάλυση τροφίμων. Σχετική νομοθεσία (υγιεινής ασφάλειας - αγορανομική - πρόσθετα κ.λπ.).
Είδη εδώδιμων χερσαίων γαστερόποδων (σαλιγκαριών). Βιολογία, μορφολογία, ανατομία, φυσιολογία χερσαίων γαστεροπόδων. Μέθοδοι και συστήματα εκτροφής σαλιγκαριών. Οικονομική σημασία και διάρθρωση της εκτροφής των σαλιγκαριών παγκοσμίως και ιδιαίτερα στην Ευρωπαϊκή Ένωση και στην Ελλάδα. Πρακτική άσκηση στον σταθμό εκτροφής σαλιγκαριών του Τμήματος. Εκπαιδευτική επίσκεψη σε μονάδα εκτροφής. Εκπόνηση και παρουσίαση ομαδικής εργασίας.
Ιστορική ανασκόπηση και μέθοδοι. Γονιδιωματική στους μικροοργανισμούς - τρόποι μελέτης. Μελέτη συγκεκριμένων γονιδίων αλλά και ολόκληρων γονιδιωμάτων στο επίπεδο του DNA (metagenomics). Μελέτη συγκεκριμένων γονιδίων αλλά και ολόκληρων γονιδιωμάτων στο επίπεδο του RNA. Εφαρμογές της γονιδιωματικής.
Η παράκτια ζώνη - Θαλάσσια κύματα. Παράκτια ρεύματα - Παλίρροιες. Στάθμη της θάλασσας. Παράκτια ιζήματα. Παράκτιες γεωμορφές πετρωδών ακτών. Παράκτιες γεωμορφές απόθεσης περιβαλλόντων με κυρίαρχη διεργασία τον κυματισμό. Παράκτιες γεωμορφές απόθεσης περιβαλλόντων που κυριαρχούνται από την ποτάμια τροφοδοσία ιζήματος. Παράκτιες γεωμορφές απόθεσης περιβαλλόντων που κυριαρχούνται από τις παλίρροιες. Παράκτιες γεωμορφές αιολικής απόθεσης. Ακτές κοραλλιογενών υφάλων - Ταξινόμηση των ακτών. Διάβρωση των ακτών και μέτρα προστασίας. Ολοκληρωμένη διαχείριση παράκτιας ζώνης (ICZM). Σχέση ύψους - ταχύτητας και μήκους ανάπτυξης του ανεμογενούς κυματισμού. Καμπύλες μεταβολής της θαλάσσιας στάθμης. Εκτίμηση της στάθμης της θάλασσας για την ευρύτερη περιοχή της Ελλάδας. Απεικόνιση κοκκομετρικής ανάλυσης ιζημάτων. Ισοζύγιο παράκτιων ιζημάτων. Μέτρηση πυκνότητας του Froude. Δείκτης παράκτιας τρωτότητας CVI.
Η φιλοσοφία του μάρκετινγκ. Τι είναι μάρκετινγκ. Διττή φύση μάρκετινγκ. Προσανατολισμός μάρκετινγκ. Ιδεολογία μάρκετινγκ. Εφαρμογές μάρκετινγκ. Εξέλιξη ιδεών μάρκετινγκ. Μίγμα μάρκετινγκ - 4Ps. Αξία για τους πελάτες. Ορισμός της αξίας για τους πελάτες. Προϋποθέσεις αξίας για τους πελάτες. Ορισμός της ικανοποίησης για τους πελάτες. Διατήρηση της ικανοποίησης των πελατών. Το μάρκετινγκ των διαχρονικών σχέσεων. Ενίσχυση μακροχρόνιων σχέσεων με τους πελάτες. Το περιβάλλον μάρκετινγκ. Τι είναι το περιβάλλον μάρκετινγκ. Μορφές περιβάλλοντος μάρκετινγκ. Δυνάμεις μακρο-περιβάλλοντος. Δυνάμεις μικρο-περιβάλλοντος. Από την παλαιά οικονομία στη νέα οικονομία. Επιχειρήσεις σε μεταβατικό στάδιο. Το μάρκετινγκ σε μεταβατικό στάδιο. Σχεδιασμός μάρκετινγκ και στρατηγικές. Διαδικασία του σχεδιασμού μάρκετινγκ. Καθορισμός αγοράς και πελάτη. Διαδικασία του προγράμματος μάρκετινγκ. Στόχοι μάρκετινγκ και στρατηγικές. Δραστηριότητες σχεδιασμού προγράμματος μάρκετινγκ. Διαδικασίες σχεδιασμού προγράμματος μάρκετινγκ. Έρευνα μάρκετινγκ και έρευνα αγοράς. Πληροφοριακό σύστημα μάρκετινγκ. Πηγές πληροφοριών μάρκετινγκ. Πληροφοριακό σύστημα πελατών. Πληροφοριακό σύστημα ανταγωνιστών. Ορισμός έρευνας μάρκετινγκ. Διαδικασία έρευνας μάρκετινγκ. Βασικές αρχές έρευνας μάρκετινγκ. Συνηθισμένα σφάλματα έρευνας μάρκετινγκ. Η συμπεριφορά των καταναλωτών. Περιεχόμενα έννοιας συμπεριφοράς καταναλωτή. Ποιος είναι ο καταναλωτής. Γενικό υπόδειγμα συμπεριφοράς καταναλωτή. Κοινωνικές επιδράσεις στη συμπεριφορά του καταναλωτή. Υποδείγματα λήψης αποφάσεων καταναλωτή. Αντίληψη καταναλωτή. Ανάμειξη καταναλωτή. Τμηματοποίηση αγοράς, στόχευση και τοποθέτηση. Κριτήρια τμηματοποίησης αγοράς. Προϋποθέσεις αποτελεσματικής τμηματοποίησης αγοράς. Αξιολόγηση. Επιλογή τμημάτων αγοράς. Ελκυστικότητα τμήματος αγοράς. Ορισμός επωνυμίας. Ορισμός τοποθέτησης προϊόντος. Στρατηγικές τοποθέτησης προϊόντος. Αντιληπτή χαρτογράφηση. Το προϊόν. Έννοια προϊόντος. Κύκλος ζωής προϊόντος. Χαρακτηριστικά κύκλου ζωής προϊόντος. Διαδικασία διάδοσης προϊόντος. Επικοινωνίες μάρκετινγκ. Επικοινωνιακή στρατηγική. Στάδια ανάπτυξης αποτελεσματικής επικοινωνιακής στρατηγικής. Επικοινωνιακό μίγμα. Λειτουργία επικοινωνίας. Σχεδιασμός επικοινωνιακού πλάνου. Δίκτυο διανομής. Συμβολή διανομής. Επιλογή δικτύου διανομής. Έμμεση και άμεση διανομή. Κριτήρια επιλογής συνεργατών από τους διανομείς. Παρουσίαση καναλιών διανομής. Δύναμη παραγωγού, δικτύου διανομής και λιανοπωλητή. Διαμάχη στο δίκτυο διανομής. Διαδικασία σχεδιασμού καναλιού διανομής. Υπηρεσίες και μάρκετινγκ. Μίγμα μάρκετινγκ υπηρεσιών - 7 Ps. Χαρακτηριστικά υπηρεσιών. Προβλήματα των υπηρεσιών. Προτάσεις για την επίλυση των προβλημάτων των υπηρεσιών. Ανάλυση περιπτωσιολογικών μελετών του μάρκετινγκ αλιευτικών προϊόντων.
Εισαγωγή: Το φυσικό περιβάλλον. Κλιματικές και μικροκλιματικές συνθήκες. Φυσική επιλογή και βιογεωγραφικές κατανομές των πληθυσμών, προσαρμογή και εγκλιματισμός. Φυσιολογία και φαινοτυπική πλαστικότητα στις μεταβολές των περιβαλλοντικών συνθηκών. Περιβάλλον και θερμικές σχέσεις: Θερμικός εγκλιματισμός, ρύθμιση θερμοκρασίας (βασικά στοιχεία της ανταλλαγής θερμότητας, εξωθερμία και ενδοθερμία) ζωή στο ψύχος - αποφυγή και ανοχή ψύξης σε εξώθερμους οργανισμούς, χαμηλές θερμοκρασίες και ενδόθερμοι οργανισμοί, ζωή σε ερήμους, ισορροπία νερού και ιόντων. Περιβάλλοντα χαμηλής συγκέντρωσης οξυγόνου: φυσιολογία κατάδυσης, οικοσυστήματα βαθιών θαλασσών, ζωή στις σπηλιές. Τρόφιμα και βιοενέργεια: Περιβαλλοντικές διαφορές και στρατηγικές διατροφής. Εξέλιξη μεταβολικών οδών, περιβάλλον και μεταβολικά πρότυπα. Αναπαραγωγή: Περιβάλλον και αναπαραγωγικές. Στρατηγικές φυσιολογικές διαφορές.
Διαταραχές στο ποτάμιο οικοσύστημα. Φυσικές διαταραχές (πλημμύρες, διαβρώσεις, προσχώσεις κ.α.) και τεχνητές διαταραχές (κατασκευές). Μέθοδοι ολοκληρωμένης αποκατάστασης ποτάμιων οικοσυστημάτων: κατασκευή φυσικών προβόλων, τεχνητών λιμνών, ρύθμιση κατάλληλων υδροδυναμικών συνθηκών.. Κατασκευές ελέγχου ροής που εκτείνονται σε όλο ή σε τμήμα του πλάτους του φυσικού υδατορρεύματος.. Στρώμα σταθεροποίησης πυθμένα και κλίση ισορροπίας. Διαβρώσεις-διάβρωση σε κατασκευές ελέγχου της ροής. Έλεγχος της διάβρωσης και διαχείριση της στερεομεταφοράς.. Βελτίωση της ποικιλομορφίας και της συνδεσιμότητας των ενδιαιτημάτων. Μεθοδολογίες εκτίμησης φορτίου πυθμένα, αιωρούμενου φορτίου και συνολικού φορτίου φερτών υλικών. Ταμιευτήρες συγκράτησης φερτών υλικών, χρόνος παραμονής και ικανότητα συγκράτησης. Τεχνητοί υγρότοποι με φίλτρα με λωρίδες φυτοκάλυψης για την προστασία της επιφανειακής απορροής. Συγκράτηση στερεών στα φίλτρα VFS (Vegetative Filter Strips). Διαχείριση πλημμυρικής επικινδυνότητας.
Εισαγωγή στη διαχείριση της παράκτιας ζώνης. Ορισμοί και αρχές: Επισκόπηση των αρχών και των στόχων της ολοκληρωμένης διαχείρισης παράκτιας ζώνης. Ιστορικό πλαίσιο: Εξέλιξη των πρακτικών και των πολιτικών της ολοκληρωμένης διαχείρισης παράκτιας ζώνης σε παγκόσμιο και τοπικό επίπεδο. Παράκτια και θαλάσσια οικοσυστήματα: Λεπτομερής μελέτη των παράκτιων οικοσυστημάτων, όπως εκβολές ποταμών, μαγκρόβια, κοραλλιογενείς ύφαλοι, και των οικολογικών τους λειτουργιών. Διατήρηση της βιοποικιλότητας και των οικοτόπων: Σημασία της βιοποικιλότητας, διατήρηση οικοτόπων και τεχνικές αποκατάστασης. Αλιευτική επιστήμη και διαχείριση. Βιολογία και οικολογία των ψαριών: Βασικές αρχές της βιολογίας των ψαριών, κύκλοι ζωής και απαιτήσεις ενδιαιτημάτων. Ανθρώπινες διαστάσεις της παράκτιας διαχείρισης. Κοινωνικοοικονομικές πτυχές: Επιπτώσεις της αλιείας στις τοπικές οικονομίες, τα μέσα διαβίωσης και την ευημερία της κοινότητας. Δέσμευση των ενδιαφερομένων μερών: Στρατηγικές για τη συμμετοχή των τοπικών κοινοτήτων, των αλιέων, των κυβερνητικών υπηρεσιών και των ΜΚΟ στη διαδικασία διαχείρισης. Επισκόπηση των εθνικών και διεθνών νόμων και πολιτικών που διέπουν τη διαχείριση των παράκτιων περιοχών και της αλιείας. Σχέδια ολοκληρωμένης διαχείρισης: Ανάπτυξη και εφαρμογή σχεδίων ολοκληρωμένης διαχείρισης της ζώνης, συμπεριλαμβανομένων των ζωνών, του θαλάσσιου χωροταξικού σχεδιασμού και των προσεγγίσεων προσαρμοστικής διαχείρισης. Εργαλεία και τεχνικές για την ολοκληρωμένη διαχείρισης παράκτιας ζώνης. Γεωγραφικά συστήματα πληροφοριών και η εφαρμογή τους στη χαρτογράφηση και ανάλυση παράκτιων και θαλάσσιων δεδομένων. Τηλεπισκόπηση: Χρήση της τεχνολογίας τηλεπισκόπησης για την παρακολούθηση των παράκτιων αλλαγών και των θαλάσσιων πόρων. Μοντελοποίηση και συστήματα υποστήριξης αποφάσεων: Εισαγωγή σε μοντέλα πρόβλεψης και εργαλεία για τη λήψη τεκμηριωμένων αποφάσεων στην ολοκληρωμένη διαχείριση παράκτιας ζώνης. Αναδυόμενα ζητήματα και μελλοντικές τάσεις. Κλιματική αλλαγή: Επίδραση της κλιματικής αλλαγής στις παράκτιες ζώνες και την αλιεία και στρατηγικές μετριασμού και προσαρμογής. Τεχνολογικές καινοτομίες: Διερεύνηση των νέων τεχνολογιών και των δυνατοτήτων τους να βελτιώσουν τη διαχείριση των παράκτιων ζωνών και τη βιωσιμότητα της αλιείας.
Θερμικό περιβάλλον και ζωικοί οργανισμοί. Δείκτες θερμικής καταπόνησης και ευφορίας των ζωικών οργανισμών. Συστήματα αυτόματης παρακολούθησης, μετάδοσης, λήψης και επεξεργασίας κλιματικών παραμέτρων. Επίδραση της ζωικής παραγωγής στην κλιματική αλλαγή. Επίδραση της κλιματικής αλλαγής στη ζωική παραγωγή. Μέτρα αντιμετώπισης και προσαρμογής για την αντιμετώπιση των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής. Παρεμβάσεις στη διατροφή των ζωικών οργανισμών για τον περιορισμό των αρνητικών επιδράσεων στην κλιματική αλλαγή. Επίδραση των κλιματικών μεταβολών στην υγεία των ζωικών οργανισμών.
Κριτήρια απόδοσης ιχνηλασιμότητας. Μέθοδοι ιχνηλασιμότητας βασιζόμενες στη βιβλιογραφία και εκτός βιβλιογραφίας. Οι ιοί ως ιχνηλάτες επιμόλυνσης. Παθογόνα πρωτόζωα. Χημικές μέθοδοι ιχνηλασιμότητας. Στατιστική προσέγγιση. Μιτοχονδριακό DNA ως ιχνηλάτης επιμόλυνσης. Κοινή γνώμη και ιχνηλασιμότητα. Ιχνηλασιμότητα σε λεκάνες αστικών και ημιαστικών περιοχών. Ιχνηλασιμότητα σε παράκτιες περιοχές.
Εισαγωγή: Καταστροφές και περιβάλλον. Διαστάσεις καταστροφών. Αντίληψη και εκτίμηση του κινδύνου. Προσαρμογή στις καταστροφές. Γεωλογικές καταστροφές: σεισμοί, ηφαιστειακή δραστηριότητα, κατολισθήσεις. Υδρολογικές καταστροφές: ποτάμιες πλημμύρες, διάβρωση, στερεομεταφορά και απόθεση υλικών. Παράκτιες καταστροφές: άνοδος της ΜΣΘ, παλιρροϊκές μεταβολές, παράκτια διάβρωση, κύματα τσουνάμι. Μετεωρολογικές καταστροφές: Λειψυδρία, ξηρασία, ερημοποίηση. Καιρικές καταστροφές: Ανεμοστρόβιλοι, κυκλώνες, τυφώνες. Φυσικές και αστικές πυρκαγιές. Τεχνολογικές καταστροφές. Σχεδιασμός και άμεση δράση. Καταστροφές και κοινωνικά - οικονομικά συστήματα. Σύγχρονα συστήματα έγκαιρης πρόγνωσης.
Σχέση περιβάλλοντος και βιοηθικής. Ζητήματα περιβάλλοντος και βιοηθικής. Οικολογική ηθική. Δημιουργία και ήθος. Τεχνητή νοημοσύνη και βιοηθική. Κλωνοποίηση. Μεταμοσχεύσεις. Ευθανασία. Φυσικό περιβάλλον και ψυχολογία. Οικολογικές καταστροφές. Οικοσυστήματα. Αειφόρος ανάπτυξη. Τα φυτά και τα ζώα ως μέλη της ζωής των σύγχρονων κοινωνιών.